Του Αλκη Καλλιαντζίδη Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu
Στις 3-4-2018 στις Ανιχνεύσεις, όταν η αλαζονεία του Ερντογαν είχε εκτοξευθεί στα ύψη παγκοσμίως και πολλοί αναλυτές έθεταν το αγωνιώδες ερώτημα ποιος θα σταματήσει την Τουρκία, ο γράφων απάντησε σχετικά με πολύ μεγάλη επιφύλαξη τότε : «μήπως η διολίσθηση στη χρεοκοπία της οικονομίας της λόγω των υπερβολικών στρατιωτικών της δαπανών ;» «Οι οικονομίες δεν πέφτουν έξω μόνο από την διαβίωση των ανθρώπων τους πάνω από τις δυνάμεις τους, όπως κάναμε εμείς στην Ελλάδα. Θα μπορούσαν να πέσουν έξω και από διαρκείς πολεμικές επιχειρήσεις που μας υπόσχεται με νταηλίκι ο Ερντογάν…» https://www.anixneuseis.gr/?p=187563
Μεταγενέστερα, στις 21-05-2018 στις Ανιχνεύσεις, κι επειδή ο Ερντογάν συνέχιζε τον χαβά του με γνώμονα την 
οικονομική του προσέγγιση, τα Erdoganomics, κι όχι τα ορθόδοξα μέτρα που του ζητούσαν να πάρει οι Αγορές, η παραπάνω επιφύλαξή μου μετασχηματίστηκε σε ασφαλέστερη πρόβλεψη. Ότι δηλαδή το πώς λειτουργεί η παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν έχει σχέση με τα «οικονομικά του Ερντογάν». Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί με τον τρόπο λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στην οποία λειτουργεί και η τουρκική, αυτό είναι μια σκληρή πραγματικότητα για τον Ερντογάν. Θεωρείται δε πια έκδηλη η αφέλειά του ότι αυτός θα εφαρμόσει νταηλίδικα στη χώρα του τα δικά του οικονομικά, δηλαδή αυτά που επιδοκιμάζει το Κοράνι, το οποίο δεν αποδέχεται τα επιτόκια και τους τόκους των παγκόσμιων αγορών Κεφαλαίου https://www.anixneuseis.gr/?p=190073. «Αν κερδίσει τις εκλογές ο Ερντογάν», έγραφα, «τολμώ να προβλέψω ότι θα παρατήσει πάραυτα τα νταηλίκια του (χαμηλά επιτόκια) και θα σπεύσει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκλιπαρώντας συμφωνία στήριξης της τουρκικής οικονομίας στις αγορές». Σήμερα οι περισσότεροι αναλυτές ανά τον κόσμο προβλέπουν ότι ο Ερντογάν ή θα συμβιβαστεί (η τουρκική 
αντιπροσωπεία που έστειλε στις ΗΠΑ αυτήν την βδομάδα για διαπραγματεύσεις) προς αυτήν την κατεύθυνση ή θα καταστρέψει ολοκληρωτικά την τουρκική οικονομία. Τρίτη επιλογή διεξόδου δεν υφίσταται στον ορίζοντα. Το σύμμαχο Ιράν έχει τρισχειρότερα προβλήματα με το νόμισμά του το καταρρέον ριάλ, με την κατάσταση της δικής του αποκλεισμένης οικονομίας από τις αμερικανικές κυρώσεις. Η σύμμαχος Ρωσία με το μαλακό της ρούβλι (υποτιμήθηκε σχεδόν 6% μέσα σε μια βδομάδα) και με τις αμερικανο-ευρωπαϊκές της κυρώσεις, και να ήθελε δεν θα μπορούσε να σηκώσει το τεράστιο βάρος υποστήριξης της πάσχουσας βαριά τουρκικής οικονομίας.
Γιατί καταρρέει η τουρκική λίρα ;
Η αιμορραγία της τουρκικής λίρας επιταχύνθηκε τις τελευταίες ημέρες ως αποτέλεσμα της σοβαρής διπλωματικής κρίσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που συνδέονται με την κράτηση του αμερικανικού πάστορα στην Τουρκία. Την Παρασκευή, ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump ανακοίνωσε μια απότομη αύξηση των δασμών εισαγωγής στον τουρκικό χάλυβα και αλουμίνιο. Αυτοί θα αυξηθούν από 25% και 10% αντίστοιχα σε 50% και 20%. Αυτή η κλιμάκωση ανησυχεί τους επενδυτές : αποσύρουν τα χρήματά τους από την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, γεγονός που επιτείνει περαιτέρω την πτώση της λίρας, που ήδη αποδυναμώθηκε από τις αδυναμίες της τουρκικής οικονομίας.
Οι οικονομικές αδυναμίες της Τουρκίας
Η Τουρκία υποφέρει από μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματα. Οι τράπεζες της έχουν πρόβλημα. Ο εκθετικός 
πληθωριστικός (στο 16% με ετήσιο ρυθμό του Ιουλίου) μειώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Τα τελευταία χρόνια, το χρέος των τουρκικών επιχειρήσεων έχει εκτοξευθεί : έχουν δανειστεί σε μεγάλο βαθμό σε δολάρια, γεγονός που τις καθιστά ευάλωτες στις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών. «Η χώρα έχει ένα μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών: εξαρτάται από τη χρηματοδότηση από το εξωτερικό, ειδικά σε δολάρια», προσθέτει ο Christopher Dembik, οικονομολόγος της Saxo Bank, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Marie Charrel στον ηλεκτρονικό LE MONDE στις 10.08.2018. Η χρηματοδότηση αυτού του ελλείμματος έγινε πιο περίπλοκη και δαπανηρή από τότε που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ άρχισε να αυξάνει το βασικό της επιτόκιο. Κάτι που οδηγεί στην ανατίμηση το πράσινο νόμισμα σε σχέση με άλλα νομίσματα και έτσι αυξάνει το κόστος δανεισμού για τις τουρκικές εταιρείες που
είναι χρεωμένες σε δολάρια. «Και πάλι, αυτό ωθεί τους επενδυτές να αμφισβητούν τη στιβαρότητα της τουρκικής οικονομίας και να εγκαταλείπουν τη χώρα για να τοποθετήσουν τα χρήματά τους στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι αυξήσεις των επιτοκίων προσφέρουν καλύτερες αποδόσεις», λέει ο Philippe Waechter, επικεφαλής οικονομολόγος της Ostrum Asset Management.
Η έλλειψη ανταπόκρισης της τουρκικής κεντρικής τράπεζας
«Οι αγορές ανησυχούν επίσης για την αδράνεια της τουρκικής κεντρικής τράπεζας απέναντι στην κατάσταση», λέει η Aneeka Gupta, στρατηγικός σύμβουλος της WisdomTree, χρηματοοικονομικής εταιρείας. Πράγματι, είναι απρόθυμη να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να σταματήσει την κατάρρευση της λίρας και να περιορίσει τον πληθωρισμό. Ξεκινώντας με την αύξηση του βασικού επιτοκίου – ένα διορθωτικό μέτρο που είναι οπωσδήποτε επώδυνο για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, επειδή αυξάνει το κόστος χρήματος, αλλά είναι απαραίτητο. Τους τελευταίους μήνες, ο Ερντογάν έχει ενισχύσει τον έλεγχό του στην κεντρική τράπεζα, η οποία δεν είναι πλέον ανεξάρτητη. Δεν έχει πλέον καμία αξιοπιστία στα μάτια των επενδυτών που τους ωθεί να φεύγουν από την Τουρκία λίγο πιο γρήγορα.
Η επερχόμενη επώδυνη θεραπεία ή η καταστροφή της τουρκικής οικονομίας
Εάν συνεχιστεί η κατάρρευση του νομίσματός της, αργά ή γρήγορα η Τουρκία θα αναγκαστεί να αναζητήσει 
εξωτερική βοήθεια, την οποία δεν μπορεί να τη βρει στη Ρωσία, στο Ιράν ή στη Βενεζουέλα (για να αναφέρω τους φίλους του Ερντογάν) ή αλλαχού. Θα συρθεί να πάει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), όπως έκανε πρόσφατα και η Αργεντινή. Αυτή ήταν και παραμένει η πρόβλεψή μου. Θα δούμε όμως, αν ο Ερντογάν θα το επιλέξει από σύνεση ή θα συνεχίσει στο σημερινό του μοτίβο του ανένδοτου τσαμπουκά, «εσείς έχετε τα δολάρια, αλλά εμείς έχουμε τον λαό και τον Αλλάχ και θα νικήσουμε».
Η άλλη επιλογή του θα ήταν να επιβάλει από μόνος του αυστηρότατους ελέγχους κίνησης κεφαλαίων για να σταματήσουν έτσι οι αδιάκοπες ταμειακές εκροές από την Τουρκία και αυστηρότατες δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές. Σκληρότατη δηλαδή λιτότητα. Η κάθιδρη όμως εικόνα του γαμπρού του (που είδαμε στην τηλεόραση) για το «νέο οικονομικό μοντέλο της Τουρκίας» μάλλον δεν έπεισε τους επενδυτές που βρίσκονταν στο ακροατήριο την Παρασκευή. Γιατί ήταν γενικόλογο κι όχι συγκεκριμένο, όπως θα ήθελαν οι Αγορές.
Οικονομική πολιτική μέσα από την μεταφυσική δεν μπορεί να γίνει. Ο Αλλάχ δεν θα «βρέξει» τα δις εκατομμύρια δολάρια που χρειάζεται ο Ερντογάν. Το παραμύθι κάποτε έχει κι ένα τέλος…
Εξαιρετικό !!!
Ευχαριστώ