«Ποιος θα κερδίσει στην σιδηροδρομική αναταραχή ; Ο Μακρόν ή οι εκπρόσωποι του μαζικού κινήματος ;»

Του Αλκη Καλλιαντζίδη  Οικονομολόγου [email protected]  www.kalkis.eu

Από τις 22 Μαρτίου 2018, 50 χρόνια δηλαδή μετά την φοιτητική εξέγερση του θρυλικού γαλλικού Μάη του 1968, επέλεξε συμβολικά το αυτοαποκαλούμενο μαζικό κίνημα της Γαλλίας για να δώσει τη 2^η φάση της Μάχης των Μαχών ενάντια στις μεταρρυθμίσεις του Emmanuel Macron. Υπενθυμίζω ότι οι απεργοί είχαν χάσει την 1^η φάση του αγώνα τους το περασμένο φθινόπωρο, καθομολογία του Jean-Luc Mélenchon, αρχηγού της «Ανυπότακτης Γαλλίας», ο οποίος απέτυχε να καπελώσει τότε τα διαιρημένα συνδικάτα και την γαλλική αντιπολίτευση που διαφωνούσαν με τις εν λόγω μεταρρυθμίσεις. Οι κινητοποιήσεις τότε δεν είχαν μεγάλη μαζικότητα και ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία η αλλαγή του Κώδικα Εργασίας και μια σειρά πολλών άλλων μεταβολών οι οποίες προωθούνται με φρενήρεις ρυθμούς, που οι εκπρόσωποι του μαζικού κινήματος αδυνατούν να  παρακολουθήσουν και  που αυτές οι μεταβολές έχουν ήδη προσδώσει διεθνώς στη Γαλλία την εικόνα μιας χώρας ελκυστικής πλέον στις εξωγενείς και ενδογενείς επενδύσεις. Όμως οι πολύ διαφορετικές μεταρρυθμίσεις που δρομολόγησε η κυβέρνηση την μια μετά την άλλη, την εκθέτουν πλέον σε ταυτόχρονες αμφισβητήσεις πολλών κλάδων κι έτσι κινδυνεύει να χάσει το μεταρρυθμιστικό της στοίχημα.

Οι αντίπαλοι του Μακρόν, συσπειρωμένοι τώρα πλέον γύρω από τους σιδηροδρομικούς, τους δημοσίους υπαλλήλους (προβλέπεται μείωσή τους κατά 120.000), τους οδοκαθαριστές (κίνημα για να

επιτύχουν τη δημιουργία μιας «εθνικής δημόσιας υπηρεσίας»), τους εργαζόμενους στην ενέργεια (ρεύματος και αερίου), τους φύλακες των φυλακών και το προσωπικό των γηροκομείων, τους  φοιτητές των γαλλικών πανεπιστημίων (ενάντια στον νόμο Προσανατολισμού και επιτυχίας των φοιτητών, και «υπεράσπιση του Δημοσίου»), τους υπαλλήλους της Air France (που ζητούν μισθολογική αύξηση 6%), τους καταληψίες της περιοχής Notre-Dame-des-Landes και τους υπαλλήλους του Carrefour αποφάσισαν να δώσουν την Μάχη των Μαχών για να ακυρώσουν τις ευρύτερες μεταρρυθμίσεις του Γάλλου προέδρου. Αιχμή του δόρατος και καταλύτης η

τριμηνιαία κυλιόμενη απεργία στους γαλλικούς σιδηροδρόμους SNCF οι οποίοι εξυπηρετούν καθημερινά 4,5 με 5 εκατομμύρια επιβάτες. Είναι όμως καταχρεωμένοι με  54,5 δις ευρώ (ποσό που αντιστοιχεί σε  2 μονάδες του γαλλικού ΑΕΠ και που είναι υψηλότερο και από τον ετήσιο μεγαλύτερο προϋπολογισμό της Εθνικής Παιδείας), στοιχίζουν στον Γάλλο φορολογούμενο 14 δις περίπου το χρόνο για τη λειτουργία τους, απασχολούν 150.000 περίπου προσωπικό (από τις 303.000 σιδηροδρομικούς το 1970 σε 150.000 σήμερα, η αναλογία είναι 0.56 εργαζόμενος για 1 συνταξιούχο) το οποίο έχει ένα «ειδικό εργασιακό στάτους» που ο Ανδρέας Παπανδρέου, αν ζούσε, μάλλον θα αποκαλούσε «το ρετιρέ». Αφού είναι μόνιμο, έχει εξασφαλισμένη την μισθολογική του εξέλιξη (μέσος μισθός σιδηροδρομικού 3.090 ευρώ μεικτά, όταν ο μέσος γαλλικός μισθός ανέρχεται σε 2.912 ευρώ), έχει δωρεάν εισιτήρια για την οικογένεια, δικαιούται να βγαίνει στη σύνταξη από ηλικίας 52 έως 57 ετών (παραμένει πολύ κάτω από το ελάχιστο των 62 ετών που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα), ανάλογα με την ειδικότητα, και με υπολογισμό της σύνταξης στο 75% επί του εισπραττόμενου μισθού του των τελευταίων 6 μηνών της καριέρας του (στον ιδιωτικό τομέα η σύνταξη υπολογίζεται με βάση τα 25 καλύτερα χρόνια του εργαζόμενου)!

Απλά οι 260.000 συνταξιούχοι σιδηροδρομικοί της Γαλλίας το 2017, ζωή να έχουν,  για να εισπράττουν την όχι ευκαταφρόνητη σύνταξή τους (το 2016, η μέση σύνταξη που καταβαλλόταν στους σιδηροδρομικούς ήταν 24.759 ευρώ ετησίως ή 2.063 ευρώ το μήνα, όταν η μέση σύνταξη στη Γαλλία ήταν 1.376 ευρώ το 2015, σύμφωνα με το Υπουργείο Αλληλεγγύης και Υγείας), θα πρέπει να τσοντάρει ετησίως ο Γάλλος φορολογούμενος στο ευγενές Ταμείο τους 3,3 δις ευρώ (μόνο το 2016 το ποσό αυτό καλύφθηκε από το κράτος), όταν το ίδιο πληρώνει μόνο το 39% της σύνταξής τους. Οι σιδηροδρομικοί καταβάλουν ποσοστό εισφορών 8,2% επί του μισθού τους, όταν στον ιδιωτικό τομέα, το μέσο ποσοστό εισφορών είναι περίπου 11% και στους δημόσιους υπαλλήλους είναι 10,56% του μισθού τους, σύμφωνα με τα στοιχεία του Jean-Gabriel Fernandez στον ηλεκτρονικό LE MONDE στις 16-3-2018.

Αν τα παραπάνω στοιχεία σας θυμίζουν κάτι για τους εν Ελλάδι προνομιούχους προ Μνημονίων που μας χαντάκωσαν, δεν φταίω εγώ. Κάπως έτσι όμως χρεοκοπούν οι οικονομίες, παρέχοντας μεγαλύτερες συντάξεις σε αυτούς που κατέβαλαν μικρότερες ατομικές ασφαλιστικές εισφορές και μάλιστα για μικρότερο χρονικό διάστημα επαγγελματικού βίου, όπως οι Γάλλοι σιδηροδρομικοί οι οποίοι δεν είναι μόνοι τους. Υπάρχουν κι άλλα 10 ειδικά ασφαλιστικά καθεστώτα.

Αυτό λοιπόν το «ειδικό καθεστώς», που κατακτήθηκε από το 1909, προηγήθηκε ακόμη και της ίδρυσης των γαλλικών σιδηροδρόμων SNCF! Τι θέλει να κάνει η κυβέρνηση Μακρόν με το σχετικό νομοσχέδιο που φέρνει για ψήφιση την προσεχή εβδομάδα ; Να θέσει τέρμα στις νέες προσλήψεις με «το status» των υφισταμένων μονίμων υπαλλήλων. Με άλλα λόγια, οι μελλοντικοί σιδηροδρομικοί (κι όχι οι νυν) δεν θα βρίσκονται υπό το τρέχον καθεστώς των σιδηροδρομικών εργαζομένων. Επίσης, να ανοίξουν οι γαλλικοί σιδηρόδρομοι στην ελεύθερο ανταγωνισμό κάτι που έχει γίνει ήδη και σε άλλες κοινοτικές χώρες (Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία π.χ.) και η SNCF να πάρει τη μορφή της κρατικής Ανώνυμης Εταιρείας.

Ήταν μία ακόμη από τις υποσχέσεις της προεκλογικής εκστρατείας του Emmanuel Macron, η οποία δεν κρύβει τη φιλοδοξία του να καταργήσει το συνταξιοδοτικό καθεστώς των σιδηροδρομικών, το οποίο περιέγραψε ως «άδικο» το περασμένο καλοκαίρι κατά τη διάρκεια συνάντησης που είχε με σιδηροδρομικούς. «Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να έχουμε το πρώτο εξάμηνο του 2018 ένα νόμο πλαίσιο που θα κάνει την αρχή αυτής της μεταρρύθμισης. Όσοι βρίσκονται 5 χρόνια πριν τη συνταξιοδότησή τους δεν θα επηρεαστούν. Οι άλλοι έχουν δικαιώματα που αποκτήθηκαν σε ένα καθεστώς και από εκείνη την ημέρα μεταβαίνουν σε ένα ενιαίο καθεστώς, όπου ένα εισφερόμενο ευρώ δημιουργεί τα ίδια δικαιώματα».

Δεν είναι η πρώτη φορά που μια γαλλική κυβέρνηση προσπαθεί να αντιστρέψει τα προνόμια που απολαμβάνουν οι συνταξιούχοι της SNCF. Το 2008, μια μεταρρύθμιση των ειδικών καθεστώτων υπό την ηγεσία της κυβέρνησης του Νικολά Σαρκοζί είχε ήδη αρχίσει, δίχως να ολοκληρωθεί. Το 2011, μια νέα μεταρρύθμιση επηρέασε τις συντάξεις των σιδηροδρομικών και αύξησε την ηλικία συνταξιοδότησης κατά 2 έτη. Η νέα μεταρρύθμιση της SNCF θα μπορούσε να επιταχύνει τη σύγκλιση προς το γενικό συνταξιοδοτικό σύστημα. Την μεταρρύθμιση αυτή φαίνεται να επιθυμεί η πλειονότητα της γαλλικής κοινωνίας η οποία αντιτίθεται στις κυλιόμενες διήμερες απεργίες που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Αυτό δείχνει σχετική δημοσκόπηση της εταιρείας Odoxa που έγινε την περασμένη Τετάρτη και Πέμπτη για λογαριασμό της εφημερίδας Le Figaro στην οποία αναφέρθηκε η δημοσιογράφος Mathilde Siraud στις 6-4-2018. Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση το 58% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι «δεν είναι δικαιολογημένη» η κινητοποίηση των σιδηροδρομικών, ενώ το 42% την κρίνουν «δικαιολογημένη». Το 56% των ερωτηθέντων υποστηρίζει την προτεινόμενη μεταρρύθμιση της κυβέρνησης. Το 59% προβλέπει μια σκλήρυνση του απεργιακού κύματος η οποία θα μπορούσε «να οδηγήσει τη Γαλλία σε μια πλήρη παράλυση, όπως τον Δεκέμβριο του 1995», διαπιστώνει ο Gaël Sliman, πρόεδρος της Odoxa. Η ανάλυση που έκανε  παράλληλα η εταιρεία συμβούλων Dentsu Consulting επί των κοινωνικών δικτύων έδειξε ότι 190.000 μηνύματα, με τίτλο «Υποστηρίζω την απεργία των σιδηροδρομικών», είναι ανησυχητικά για την κυβέρνηση του Μακρόν. Οι εν λόγω υποστηρικτές δεν εκφράζουν τη διατήρηση του «ειδικού καθεστώτος» των σιδηροδρομικών, αλλά την υποστήριξη του δημόσιου τομέα. Δεν θέλουν γενικά μεταρρυθμίσεις.

Μια άλλη δημοσκόπηση που διεξήγαγε η εταιρεία Ifop για την εφημερίδα Journal du Dimanche στις 5 και 6 Απριλίου δείχνει ότι μια μεγάλη πλειοψηφία των Γάλλων επιθυμεί η κυβέρνηση να πάει μέχρι το τέρμα τη μεταρρύθμιση των σιδηροδρόμων SNCF, όπως την εξήγγειλε, δίχως να υποχωρήσει στις απεργίες. Η άποψη αυτή σημείωσε ένα άλμα 11 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με ανάλογο ερώτημα  στις 30 και 31 Μαρτίου 2018. Πράγματι από 51% που ήταν ανέβηκε στο 62% των ερωτηθέντων. Μόνο το 38% των ερωτηθέντων δεν συμφωνεί με αυτήν την άποψη, σημειώνοντας πτώση 10 μονάδων μέσα σε λίγες μέρες, όπως αναφέρουν στις 8-4-2018 ο Le Monde.fr και το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP).

Προσωπική εκτίμηση :

Έχω τη γνώμη ότι οι πιο συσπειρωμένοι πλέον συνδικαλιστές θα δώσουν τη μάχη των πολλαπλών και παράλληλων απεργιών στη λογική «του τώρα ή ποτέ» για να μην ανατραπούν τα κεκτημένα του ευρύτερου γαλλικού δημόσιου τομέα, με αιχμή του δόρατος τους σιδηροδρόμους και την Air France. Νομίζω ότι θα επιχειρήσουν να το πάνε μέχρι τα «μπάνια του γαλλικού λαού» με την ελπίδα «ενός νέου Μάη του 2018».

Ο Μακρόν από την άλλη πλευρά, αν κάνει πίσω, λόγω πιθανής γενικευμένης απεργίας διαρκείας, θα τινάξει στον αέρα το όλο μεταρρυθμιστικό του σχέδιο σε λιγότερο από έναν χρόνο από την ανάληψη της προεδρίας του. Κάτι που δεν το νομίζω. Ιδιαίτερα αν η πλειοψηφία της γαλλικής κοινωνίας και ιδιαίτερα των τουριστικών επιχειρήσεων συνεχίσουν να είναι στο πλευρό του. Ήδη υπάρχουν πάρα πολλές ακυρώσεις αφίξεων αλλοδαπών τουριστών μέχρι τα τέλη Ιουνίου στον 1^ο τουριστικό προορισμό του κόσμου, την Γαλλία.

Ο Άλκης Καλλιαντζίδης είναι Οικονομολόγος.

.