του Δημήτρη Μακροδημόπουλου.
Όσο βαθαίνει η κρίση τόσο τα ερωτήματα πληθαίνουν, ιδιαίτερα στους παλαιότερους που βίωσαν ολόκληρη τη μεταπολεμική περίοδο μέχρι σήμερα. Πώς, δηλαδή, οι τεράστιες καταστροφές του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου οδήγησαν την Ευρώπη στην ανάπτυξη και στην ευημερία και γιατί όλα αυτά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, δηλαδή μετά τη νίκη της Δύσης που λογικά έπρεπε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευημερία, μεταβάλλονται βαθμιαία σε στασιμότητα και κρίση.
Όσοι αναφέρονται στις «χρυσές δεκαετίες» της Ευρώπης από το 1945 έως το 1973 αποφεύγουν να αναφέρουν το τίμημά τους: Πάνω από 50 εκατομμύρια νεκροί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ολική καταστροφή των μέσων παραγωγής και των υποδομών. Όμως, η καταστροφή όλων αυτών είχε “δημιουργικό” χαρακτήρα αφού όλα έπρεπε να ξαναχτιστούν από την αρχή. Αυτή είναι η ονομαζόμενη «δημιουργική καταστροφή» των Μαρξ, Σουμπέτερ, κ.α..Την προσπάθεια ανοικοδόμησης της Ευρώπης ενίσχυσαν και οι ΗΠΑ αφού ήδη το «αντίπαλο δέος», η ΕΣΣΔ, επεξέτεινε με το τέλος του πολέμου την επιρροή της στην Ανατολική Ευρώπη και η Δυτική Ευρώπη έπρεπε να λειτουργήσει ως ανάχωμα του κομμουνισμού και ως βιτρίνα του καπιταλισμού. Γιατί όμως η «δημιουργική καταστροφή» της Ευρώπης εκτόξευσε τις ΗΠΑ στην πλανητική ηγεμονία; Διότι η συγκυρία του πολέμου τις έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργήσουν τη μεγαλύτερη πολεμική βιομηχανία, ενώ η πλήρης καταστροφή των μέσων παραγωγής και των υποδομών της Ευρώπης αναζωογόνησε την αμερικανική βιομηχανία. Και όλα αυτά ενώ οι ΗΠΑ δεν υπέστησαν καταστροφές λόγω της γεωγραφικής θέσης τους. Παράλληλα, όμως, η οικονομική καταστροφή των ευρωπαϊκών κρατών από τα βάρη του πολέμου επέφερε τη διάλυση των αποικιοκρατικών αυτοκρατοριών τους με αποτέλεσμα την επικράτηση του αμερικανικού κεφαλαίου στις αγορές που ήλεγχε προπολεμικά η Ευρώπη. Η απώλεια των αποικιών και των αγορών τους, όπου οι Ευρωπαίοι είχαν το αποκλειστικό δικαίωμα πρόσβασης, και η υπερχρέωση της Ευρώπης έναντι των ΗΠΑ στη διάρκεια του πολέμου, άλλαξε τους παγκόσμιους συσχετισμούς υπέρ των ΗΠΑ. Εκεί βρίσκονται τα αίτια της αδυναμίας της Ευρώπης να ανακάμψει μετά τις «χρυσές δεκαετίες», και ιδιαίτερα μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ.
Έγραφε ο Παναγιώτης Κονδύλης από το 1993: «Όσο και αν φαίνεται παράξενο, το τέλος του Ψυχρού Πολέμου συνεπέφερε και το τέλος μιας Ευρώπης συνασπισμένης από τους φόβους του Ψυχρού Πολέμου και οικονομικά εύρωστης χάρη στην αμερικανική πολιτικοστρατιωτική στήριξη. Οι ευρωπαϊκές Δυνάμεις καλούνται να πληρώσουν τώρα οι ίδιες τα έξοδα για τις περιφερειακές και παγκόσμιες υποχρεώσεις ή επιθυμίες τους, και αρχίζει μια περίοδος, όπου καθένας μετρά ως την τελευταία πεντάρα τα (πολιτικά και οικονομικά) έσοδα και έξοδα, προετοιμαζόμενος για τους διαπραγματευτικούς νέους και οξείς ανταγωνισμούς». Άργησε επομένως πάρα πολύ η Άγκελα Μέρκελ να καταλάβει, με αφορμή τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ στις συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ και της G7 τον περασμένο Μάιο, ότι «οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάρουν στα δικά τους χέρια τις τύχες τους» και όσο δεν το πράττουν αυτό, ώστε να χειραφετηθεί η Ευρώπη από τις ΗΠΑ, θα συνεχίζεται η υποβάθμισή της στη διαμόρφωση των παγκόσμιων εξελίξεων.
Η σημαντικότερη όμως συνέπεια της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ και του σοβιετικού μπλοκ είναι ότι η συσσώρευση του κεφαλαίου μπόρεσε να επαναληφθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως “τη χρυσή εποχή” του 19ου αιώνα. Νέα εδάφη, νέες χώρες προσφέρονταν τώρα για εκμετάλλευση. Με άλλα λόγια η διάλυση της ΕΣΣΔ δημιούργησε ξαφνικά ένα τεράστιο γεωοικονομικό κενό που έσπευσε το παγκόσμιο κεφάλαιο να το καλύψει και να αξιοποιήσει τις ιδιαιτερότητές του (φθηνές πρώτες ύλες και φθηνή εργασία), εγκαταλείποντας τις ευημερούσες δυτικές κοινωνίες. Εκεί ας αναζητηθεί η αποβιομηχάνιση των μεσοδυτικών πολιτειών των ΗΠΑ που ψήφισαν τον Τραμπ, εκεί οφείλεται η ανεργία στην Ευρώπη και η ακροδεξιά στροφή. Γιαυτό τα δυτικά συμφέροντα που έχουν εισχωρήσει στο χώρο της πρώην σοβιετικής κυριαρχίας και επιρροής μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, πολεμούν με κάθε τρόπο την ενδυνάμωση της Ρωσίας και την επάνοδό της στα όρια της σοβιετικής επιρροής, παρά τη στροφή της Μόσχας στον άγριο καπιταλισμό,.
Πώς μπορεί να επανέλθει η Ευρώπη στον πρωταγωνιστικό της ρόλο στις παγκόσμιες εξελίξεις. Μοναδική διέξοδος στις συνθήκες παγκοσμιοποίησης που υπερβαίνουν το έθνος κράτος, αποτελεί η πολιτική ενοποίησή της ώστε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, διαφορετικά θα παραμένει δέσμια των οικονομικών εθνικισμών και ανίκανη να αντιδράσει στην απαξίωσή της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Ο Paul Krugman εξετάζοντας την Ευρωζώνη αθροιστικά εν μέσω της κρίσης, το 2012, διαπίστωνε ότι «τόσο το ιδιωτικό όσο και το δημόσιο χρέος της είναι ελαφρώς χαμηλότερα από των ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει, όπως γράφει, ότι θα έπρεπε να υπάρχουν μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών». Συνεχίζοντας τις διαπιστώσεις σημείωνε ότι «η Ευρώπη ως σύνολο έχει χονδρικά ισοσκελισμένο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, γεγονός που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να προσελκύσει κεφάλαια από αλλού. Η Ευρώπη όμως, συνέχιζε, δεν είναι άθροισμα είναι ένα σύνολο κρατών που έχουν τους δικούς τους προϋπολογισμούς και τις δικές τους αγορές εργασίας. Κι έτσι δημιουργείται η κρίση». Μάλιστα, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Ιουνίου, επέκτεινε τη σύγκριση και στον στρατιωτικό τομέα. «Οι ΗΠΑ, είχε πει, ξοδεύουν το διπλάσιο ποσό για αμυντικές δαπάνες από την Ε.Ε. αλλά είναι 15 φορές πιο αποτελεσματικές. Στην Ε.Ε. υπάρχουν σήμερα 178 τύποι όπλων ενώ στις ΗΠΑ 30, στην Ε.Ε. υπάρχουν 30 τύποι τεθωρακισμένων ενώ στις ΗΠΑ μόνον ένας».
Ποιο είναι το πρόβλημα; Σύμφωνα με το γερμανικό οικονομικό ινστιτούτο ifo, το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας κατά το τρέχον έτος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 285 δις δολάρια, έναντι πλεονάσματος 190 δις της Κίνας και 170 δις της Ιαπωνίας! Αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι με τις συνεχείς διευρύνσεις κατόρθωσε η Γερμανία να εντάξει στην ΕΕ ακόμη και στην Ευρωζώνη τους δορυφόρους της, τής Βαλτικής και του Βίζεγκραντ, πιστεύει κανείς ότι το Βερολίνο προτίθεται να απεμπολήσει ή να μειώσει προς όφελος της ενωμένης Ευρώπης την οικονομική της υπεροχή και την ευρωπαϊκή της ηγεμονία;
Μακροδημόπουλος Δημήτρης
Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412
25-9-2017
”..πιστευει κανεις οτι το Βερολινο προτιθεται να απεμπολησει ,η, να μειωσει προς οφελος της ενωμενης Ευρωπης την οικονομικη υπεροχη της και την ευρωπαικη της ηγεμονια;;;” . ΟΧΙ και φυσικα ΟΧΙ δεν πρεπει η Γερμανια να απεμπολησει ,η, να μειωσει ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ της ενωμενης ΕΥΡΩΠΗΣ την οικονομικη της υπεροχη και την ευρωπαικη της ηγεμονια , τωρα μαλιστα που -μετα την ολικη μεταστροφη των ΣυριζΑνελ- εμειναν ελαχιστοι ”αντιγερμανοι” στην Ελλαδα και εσεις προβαλλετε στην αρχη του αρθρου σας, το DEOYTSHLAND UMPER ALLES. Αληθεια σε σημαια ποιας εποχης βρηκατε αυτο το πατριωτικο τους συνθημα -δεν ειναι δα και σβαστικα- . Τελος, αγαπητε κ. Μακροδημοπουλε θα εχει πλακα-που λεμε- να ελθει η στιγμη, που ολοι οι Ελληνες θα ευγνωμονουμε τον κ. ΣΩΥΜΠΛΕ ,για την 8ετη βοηθεια του σε ολους μας , να πληρωνομεθα μισθους και συνταξεις και τα αλλα κρατικα βοηθηματα οι ανημποροι. Τελος παντων ολα τα εχει και θα τα εχει αυτη η 10ετια ,μεχρι να ληξει το 2020. Αραγε προσεθεσε και θα προσθεσει σοβαροτητα με λιγωτερα λογια και ”’νταηλικια” στους συνελληνες. Σιγουρα παντως -απ’οτι καθημερινως παρακολουθουμε- τα πολλα λογια και τα ”νταηλικια” περιωρισθηκαν στο εσωτερικο απο τους μαιτρ του ειδους παλαιοπασοκους των ΣυριζΑνελ. Με τους εξω -και με τους ”δολοφονους των λαων Αμερικανους” και με την ”συντηρητικη” Ευρωπη γιναμε ”κολλητοι” και- πολυ καλως– γιατι ,καθως προειπε προ 40 ετων ο αειμνηστος Μακεδων Καραμανλης ΑΝΗΚΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΔΥΣΗ. Οι διαφορετικα πιστευσαντες και μονιμως διαμαρτυρομενοι ΑΣ ΠΡΟΣΕΧΑΝ. Δυστυχως δεν συνηλθαν απο την ψυχοφθορα απαγοητευση των κομμουνιστων ,μετα την καταρρευση σε μια εβδομαδα του 70χρονου κομμουνιστικου ”παραδεισου”. Ονειρα εκαναν και φυσικα τα ονειρα δεν απαγορευονται στην εφηβικη και μετεφηβικη ηλικια . Για τις αλλες ηλικιες ειναι ερευνητεον. ΧΑΙΡΕΤΕ.
Συγνώμη αλλά εγώ δεν γράφω για τις επιπτώσεις της γερμανικής ηγεμονίας στην Ελλάδα. Δεν ξεχνώ βέβαια ότι οι χίτες, οι γερμανοτσολιάδες και οι ταγματασφαλίτες μεταμορφώθηκαν με αφορφή τις ανάγκες του εμφυλίου σε υπερπατριώτες. Ούτε χαρακτήρισα τον Σόιμπλε ως ανθέλληνα ή ως φιλέλληνα. Απλά διαπιστώνω ότι η ΕΕ είναι μετά τον Β’ ΠΠ κολαούζος των ΗΠΑ και προσπαθώ να ερμηνεύσω αυτή την εξέλιξη. Πώς δηλαδή η Ευρώπη από ηγέτιδα του πλανήτη μεταβλήθηκε σε υποχείριο της Ουάσινγκον και δεν μπορεί ούτε τα συμφέροντά της να υπερασπιστεί. Αποδέχεται τις κυρώσεις κατά της Μόσχας που θίγουν τα συμφέροντά της αλλά και την κυριαρχία των κρατών της με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία. Ας μην ξεχνάμε ότι ανάμεσα στις κυρώσεις περιλαμβάνεται και η κατασκευή του Nord 2, η συντήρηση του Nord 1 k.a.. Η Γερμανία ενδυναμώνεται οικονομικά στα πλαίσια της ΕΕ που τη συγκρότησε σύμφωνα με τα συμφέροντά της αλλά η Γερμανική Ευρώπη αποδεικνύεται κάθε μέρα και περισσότερο αποδυναμωμένη στη διαμόρφωση των παγκόσμιων εξελίξεων. Κάποτε θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως άλλη ήταν η ΕΟΚ επί “εθνάρχη” και άλλη η ΕΕ του Μάαστριχτ.
Εγραψα ο,τι εγραψα με αφορμη το ερωτημα σας ” αν δηλαδη το Βερολινο,- που ειναι πρωτο- προτιθεται να ”χαρισει” την πρωτια του σε αλλους και απαντησα αρνητικα, προς οφελος ολων των συνευρωπαιων και των Ελληνων ιδιαιτερως μετα τα ”χρονια της χολερας” της 8χρονης οικοονομικης κρισεως μας. Τα υπολοιπα δεν αφορουν στο θεμα, πλην μιας ανεπιβεβαιωτης διαπιστωσεως σας για την Ευρωπη μας. Αληθεια ποτε αυτη η ΕΥΡΩΠΗ ηταν ηγετιδα δυναμη στον κοσμο , οταν μεχρι το 1945 καταστραφηκε ολοσχερως με τους προηγηθεντες δυο ”ενδοευρωπαικους εμφυλιους ” πολεμους, που εξελιχθηκαν σε παγκοσμιους;;;. Μηπως επι Βρετανικης Αυτοκρατοριας, που ” προσεχε” ιδιαιτερως την πατριδα μας ,απο το 1914-1944 και μετα μας παρεπεμψε στο δογμα Τρουμαν;;; . Τελος μη ασχολεισθε με την Μοσχα ,που επαυσε να ειναι κομμουνιστικη , αλλα παραμενει-οπως και η Ερντογανικη Τουρκια- ενα συγκεντρωτικο ομοσπονδιακο κρατος με αλυτρωτισμους και περιορισμο των δυτικων κεκτημενων και ελευθεριων ,πραγματα που επικαλουνται και οι Ευρωπαιοι , μηδε και της σημερινης Ελλαδος εξαιρουμενης για τις ”κυρωσεις ”τους. . Οσο για την Ευρωπη, που εξελισσεται, να δειτε -να δουμε- πως θα γινει με τις προτασεις του Γαλλου προεδρου Μακρον. Μεχρι και εμεις το 2015 φιλοδοξουσαμε με επιχειρηματα οτι, θα αλλαξουμε την Ευρωπη σε προοδευτικη και τα λοιπα, και τα λοιπα και τα λοιπα . Αλλα ειπαμε ολοι δικαιουνται σε ονειρα μεχρι φυσικα καποιας ηλικιας, γιατι ειδικα στην χωρα μας περισσεψαν οι ενηλικες νεφελοκατοικοι.