Πιέρ Μπιτούν
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ε.Δ.ΝΙΑΝΙΟΣ
[Ο κοινωνιολόγος Πιέρ Μπιτούν* είναι κατηγορηματικός: η εξαφάνιση των χωρικών είναι εθνοκτονία γιατί οδηγεί στην καταστροφή και όλων των άλλων τάξεων. Μιλάει βέβαια για τη χώρα του, τη Γαλλία, αλλά αν ισχύει για μια χώρα, αυτή είναι η Ελλάδα της καταστροφής που βιώνουμε. Επειδή προηγήθηκε αυτής η ερήμωση της υπαίθρου είτε με κατασταλτικούς μηχανισμούς – αστυνομοκρατία, δασική υπηρεσία σε ρόλο οικολογικής αστυνομίας – είτε με παντελή ανυπαρξία προγραμμάτων αξιοποίησης των τοπικών πλουτοπαραγωγικών πηγών (σήμερα το Κράτος επιδοτεί τους ιδιώτες για την εκμετάλλευσή τους) είτε με το δέλεαρ της βιομηχανικής ανάπτυξης που ακόμα έρχεται…(Και να βάλουμε κάποτε τα πράγματα στη θέση τους: όταν μιλούμε για ΧΩΡΙΟ, θα πρέπει να αναλογιζόμαστε ότι είναι αυτό που με το αίμα του, απελευθέρωσε την Ελλάδα από τον τουρκικό ζυγό και μετέπειτα αποτέλεσε υγιή οικονομικά παραγωγική μονάδα). Η επέλαση του κερδοσκοπικού καπιταλισμού στη συνέχεια αποτελείωσε τους μικροκαλλιεργητές και την οικιακή κτηνοτροφία. Τα σχέδια Καποδίστριας και Καλλισθένης επισφράγισαν το τέλος του χωριού. Η Αθήνα συμπεριφέρθηκε στα χωριά όπως η Διεθνής του Χρήματος αφαιμάσσει τη σημερινή Ελλάδα! H ερήμωση των χωριών, λέει ο κ. Μπιτούν, είναι η εξαφάνιση ενός ολόκληρου πολιτισμού, και στην ελληνική περίπτωση, αυτού για τον οποίο ο Χένρυ Μίλερ έγραψε στο ‘’Κολοσσό του Μαρουσιού’’ ότι η Ελλάδα είναι πολιτισμική υπερδύναμη! – και αποτυπώνει την ιστορική εξέλιξη του Διαφωτισμού-απόρροια του οποίου είναι ο καπιταλισμός – τους παραλογισμούς του για τον άνθρωπο, τις λογικές κυριαρχίας του. Οι χωρικοί αποτέλεσαν τους Ινδιάνους, που έπρεπε να μειωθούν αριθμητικά, να μεταστραφούν, εκόντες άκοντες, να παιδαγωγηθούν για να περάσει η Νέα Τάξη πραγμάτων. Η σημερινή χρεοκοπία μας χρεώνεται εις το ακέραιο στους εντόπιους εκπροσώπους του Διαφωτισμού που τυφλοί και μοιραίοι συνεχίζουν το ολετήριο έργο τους... Ε.Δ.Ν.]
Le Comptoir: Διαβάζοντας το βιβλίο σας, αντιλαμβανόμαστε ότι δεν αφορά μόνο στους χωρικούς. Οι χωρικοί είναι ο μίτος της Αριάδνης που σας βοηθάει να κάνετε κριτική στην εξέλιξη της νεωτερικότητας;
Τρεις γενιές γύρω από το τραπέζι, με τον γενάρχη επικεφαλής. Η εισβολή της δυτικής κουλτούρας με την υποστήριξη των πολιτικών και της ιντελιγκέντσιας κατέκτησε τα μυαλά και τις καρδιές των Ελλήνων, ανέτρεψε τους μέχρι τότε ισχύοντες κώδικες χριστιανικής ηθικής και η Ελλάδα από ‘’υπερδύναμη πολιτισμική’’ κατάντησε παλιόψαθα, όπως έγραψε και ο Μακρυγιάννης…
Pierre Bitoun: Ακριβώς έτσι. Αυτό που θέλαμε είναι να αποφύγουμε μια αναπόφευκτα στενή προσέγγιση ειδικών της γεωργίας και να προσπαθήσουμε να επανεντάξουμε τα λεγόμενα προβλήματα “γεωργικής πολιτικής”, σε ένα συνολικό προβληματισμό για τους ανθρωπολογικούς, τεχνικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς ή πολιτικούς λόγους για τους οποίους οι σύγχρονες κοινωνίες, ή αυτές που ισχυρίζονται ότι είναι, οδηγούν σε εξαφάνιση τους χωρικούς. Το ερώτημα που θελήσαμε να αντιμετωπίσουμε είναι στην πραγματικότητα γιατί ο νεωτερισμός, ειδικά ο καπιταλιστικός, ξεπαστρεύει τους χωρικούς, είτε βίαια, εξαφανίζοντάς τους με τον αποικισμό, τους πολέμους ή τις καταστροφές· είτε με έναν πιο ειρηνικό, αλλά εντούτοις βάναυσο τρόπο, μετατρέποντάς τους σε αγρότες έντασης παραγωγής ή οδηγώντας τους, πρόθυμα ή απρόθυμα, σε άλλους κοινωνικο-επαγγελματικούς τομείς. Για εμάς, το αγροτικό ζήτημα αποτυπώνει όντως τη νεωτερικότητα, αποκαλύπτει εναργέστατα την ιστορική της εξέλιξη, τους ανθρωπολογικούς παραλογισμούς της, τις λογικές κυριαρχίας που απεργάζεται στο σύνολο της κοινωνίας κ.ο.κ. Ή ακόμα τα όλο και πιο ορατά αδιέξοδά της, όπως το οικολογικό πρόβλημα, σε εθνικό ή παγκόσμιο επίπεδο. Η πρωτοτυπία του βιβλίου μας – αυτή που προκαλεί και το ενδιαφέρον – είναι αυτή η ευρεία προοπτική.
Ασχολείστε πολύ, στο πρώτο μέρος, με το σχέδιο ένταση παραγωγής στο σύνολό του, όπως αναπτύχθηκε από το 1945. Σε αντίθεση με τα περισσότερα βιβλία, τα σχετικά με το ζήτημα, δεν θεωρείτε τα Ενδοξα Τριάντα** μια “νέα Χρυσή Εποχή ” για τη Γαλλία, αλλά μάλλον μια περίοδο, προάγγελο αυτού που χαρακτηρίζετε “Τα Eπονείδιστα Σαράντα”.
Επιλέξαμε να προβληματιστούμε σε δύο τομείς, ένα αφιερωμένο στο σχέδιο ένταση παραγωγής γενικά, καθώς εκφράζει την ουσία του καπιταλισμού και σταδιακά επεκτείνεται εβδομήντα χρόνια τώρα σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τον άλλο στη θυσία των αγροτών που αποτελεί ένα από τα κύρια στοιχεία αυτού του σχεδίου, και μάλιστα την ίδια τη μήτρα του. Σε αυτό το πρώτο μέρος, εντοπίζουμε πολλές συνέχειες από το 1945 μέχρι σήμερα: την «πρόοδο» που ταυτίζεται με την κυριαρχία της οικονομίας, της τεχνικής και αργότερα των τεχνοεπιστημών· την αυξανόμενη δύναμη της τεχνοκρατίας της Γενικής Υπηρεσίας του Σχεδίου το 1946 στην σημερινή ολιγαρχία της υπερεθνικότητας και της παγκόσμιας οικονομίας· πώς ο Homo consumeris [Ο Ανθρωπος Καταναλωτής] ετοίμασε τον Homo connecticus [Συνδεδεμένο Ανθρωπο]· τα Ενδοξα Τριάντα που οικολογικά υπήρξαν καταστροφικά και προανήγγειλαν την εποχή των καταστροφών στην οποία βυθιζόμαστε τώρα, κλπ.
Αλλά είμαστε επίσης προσεκτικοί σε ουσιαστικές επισημάνσεις: το να ζεις στα Ενδοξα Τριάντα κατά τα οποία συνεχίζεται το πνεύμα του προγράμματος του Εθνικού Συμβουλίου Αντίστασης, την εποχή του κοινωνικού σχεδίου έντασης παραγωγής, δεν είναι καθόλου το ίδιο με το να ζεις στα Επονείδιστα Σαράντα των νεοφιλελεύθερων! Στη μια περίπτωση, βρισκόμαστε σε μια ενοποιητική ένταση παραγωγής, που επιδιώκει συμβιβασμό μεταξύ των δυνάμεων του κεφαλαίου και της εργασίας, στην άλλη μπαίνουμε σε μια αποδιοργανωτική ένταση παραγωγής, όπου οι δημόσιο- ιδιωτικές κυριαρχικές ελίτ καταστρέφουν το κοινωνικό κράτος, και ταυτόχρονα το Κεφάλαιο παίρνει την εκδίκησή του, επικαιροποιεί τις βασικές αρχές της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, επιταχύνει την επισφάλεια, την εξατομίκευση των ανθρώπων. Και αποκομίζει τα αστρονομικά κέρδη που γνωρίζουμε …
Απορρίπτετε την τόσο αγαπητή στους φιλελεύθερους ιδέα ότι η Γαλλία ήταν μια “εξαίρεση” και μάλιστα τη θεωρείτε υπόδειγμα σχεδίου έντασης παραγωγής. Τι εννοείτε μ’ αυτό;
Η γαλλική εξαίρεση είναι πράγματι μια εξαιρετικά στημένη εικόνα, που χτίστηκε από ιδεολόγους του νεοφιλελευθερισμού για να περάσουν καλύτερα τις δήθεν «φυσιολογικές» μεταρρυθμίσεις τους. Το έμμεσο μήνυμα είναι ότι αν η Γαλλία είναι εξαίρεση, ο κανόνας είναι αναγκαστικά αγγλοσαξωνικός! Αυτό είναι ένα παράδειγμα, μεταξύ πολλών άλλων, τοξικών λέξεων που πρέπει να απορριφθούν με κάθε κόστος, παρόλο που, πρέπει να αναγνωριστεί, αυτή η εικόνα έχει εξαπλωθεί ευρέως στην κοινωνία, λόγω του έντονου διανοητικού, πολιτικού βομβαρδισμού – και με τη συνδρομή των μέσων μαζικής ενημέρωσης -, αλλά επίσης, ίσως, επειδή έγινε δεκτή ως απόηχος μιας ορισμένης εθνικής ματαιοδοξίας, κληρονομημένης από την εικόνα, ξέρετε, του «Μεγάλου Έθνους» που έφερε στον κόσμο τον Διαφωτισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.λπ.
Για εμάς, πρέπει να δούμε τη Γαλλία με μεγαλύτερη περίσκεψη, στις πολλές της παραδόσεις, της Επανάστασης του 1789, της Κομμούνας, τoυ Εθνικού Συμβουλίου Αντίστασης, της σοσιαλδημοκρατίας, της άκρας δεξιάς, κ.λπ. Και αυτό που δείχνουμε είναι ότι όντως πρόκειται για υπόδειγμα, ένα πραγματικό ιδανικό – πρότυπο – με τη βεμπεριανή έννοια του όρου – για να κατανοήσουμε την μετά το 1945 παγκόσμια ιστορία του καπιταλισμού έντασης παραγωγής και των παραλλαγών του. Παρατηρούνται σ’ αυτή, αποικισμός του μυαλού από το νευραλγικό βορειοαμερικανικό κέντρο, υπερεθνικό άνοιγμα – ευρωπαϊκό σε αυτή την περίπτωση – της άρχουσας ελίτ, καισαρική παρέκκλιση – μοναρχορεπουμπλικανική στην προκειμένη περίπτωση – ψευτοδημοκρατίες, άνοδος της άκρας δεξιάς, πολλαπλασιασμός από τους πολίτες των πρωτοβουλιών και των εναλλακτικών κατά της έντασης παραγωγής, σε εθνικές συνθήκες βεβαίως, αλλά ακολουθώντας το παράδειγμα πολλών άλλων χωρών. Με άλλα λόγια, η Γαλλία είναι ένα αξιόλογο πεδίο έρευνας γι’ αυτόν που θέλει να εξετάσει τις μορφές κυριαρχίας απότοκες της νεωτεριστικής έντασης παραγωγής, τους κλονισμούς που τη συνοδεύουν, τις μορφές αντίστασης που προκαλεί …
Μνημείο ενός δημιουργικού παρελθόντος: Ερημα σχολεία στα χωριά και έλλειψη σχολικής στέγης στις πόλεις…
Επισημαίνετε τρία χαρακτηριστικά για να χαρακτηρίσετε τη νεωτερικότητα: τον καπιταλισμό ως οικονομικό σύστημα, την αντιπροσωπευτική δημοκρατία ως πολιτικό καθεστώς και τον επιστημονικό θετικισμό ως τρόπο γνώσης. Πώς αυτά τα χαρακτηριστικά εξακολουθούν να συνιστούν και σήμερα τις δυσκολίες μας να επανεξετάσουμε σοβαρά την εποχή μας και, αντίστροφα, την ευκολία με την οποία αφήνουμε να εξαφανιστεί ένας κοινωνικο-ανθρωπολογικός πλούτος, όπως η αγροτιά;
Μας διαβάσατε καλά! Εάν προβάλλουμε αυτά τα τρία χαρακτηριστικά – ή μάλλον στοιχεία – είναι ότι για μας αποτελούν σύστημα, δομούν τους θεσμούς της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, εμποτίζουν κάθε πτυχή της ύπαρξης όλων, κλείνουν τον ορίζοντα των δυνατοτήτων. Η γενίκευση της ανταλλακτικής και εμπορευματικής αξίας, η εκλογική αντιπροσώπευση της εξουσίας από μια ολιγαρχία βασισμένη στην κυριαρχία των εμπειρογνωμόνων και ο λαβύρινθος της γραφειοκρατίας, η «πρόοδος» που ταυτίζεται με την τεχνική, η τεχνοκρατία , όπου «τα μέσα», όπως έλεγε ο Günther Anders, “δικαιολογούν τους σκοπούς”, είναι οι τρεις μεγάλοι αδιάσπαστοι πυλώνες της καπιταλο-παραγωγιστικής κυριαρχίας. Εάν θέλουμε να βγούμε από αυτή, θα πρέπει, κάποια στιγμή, να είμαστε σε θέση να διατυπώσουμε, με συγκεκριμένο και συνάμα σύνθετο τρόπο, πώς θα μπορούσε η πλειοψηφία του πληθυσμού να βγει από την επιρροή τους, να επιθυμήσει νέες μορφές ζωής τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, να κινητοποιηθεί για να δημιουργηθούν οι καινούριοι τεχνικοί, οικονομικοί ή πολιτικοί θεσμοί, απαραίτητοι για την υπέρβαση αυτών των τριών πυλώνων.
Ωστόσο, παρά τις κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις, όπως ο πολλαπλασιασμός των κλασικών αγώνων (συνδικαλιστικών, πολιτικών …) ενάντια στη νεοφιλελεύθερη τάξη ή την αναβίωση του ιδεώδους της αυτοοργάνωσης που προτείνει οικολογικές και πολιτικές εναλλακτικές λύσεις, είμαστε ακόμα μακριά από απτά αποτελέσματα! Πιθανώς επειδή – μεταξύ άπειρων άλλων λόγων βέβαια – δεν θέλαμε και δεν θέλουμε ακόμα να ακούσουμε αυτόν τον «κοινωνικο-ανθρωπολογικό πλούτο» των χωρικών που αναφέρατε. Συγκεκριμένα, την υπεροχή της χρηστικής αξίας έναντι της χρηματιστηριακής αξίας, τα τεχνικά μέσα και οι πολιτικοί στόχοι που έχουν σχεδιαστεί από κοινού για να συνεχίσουν να κάνουν κοινότητα ή κοινωνία, το «κοινόν» παρά την ακόρεστη δίψα για ατομικό πλουτισμό, την άρνηση του ξεριζωμού και τη θέληση να “ζήσουμε στον τόπο μας”, που δεν αποκλείουν κατά κανένα τρόπο την ανοιχτή στάση απέναντι στο οικουμενικό κτλ. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά του αγροτικού πολιτισμού αποτελούν για εμάς μια πολύτιμη πηγή εμπειριών και προβληματισμών, για όποιον θέλει να βγει από την καπιταλιστική και παραγωγιστική κυριαρχία, πάντα πιο υπερβολική, απεριόριστη, φορέα οικολογικών, τεχνολογικών, κοινωνικών ή ανθρωπολογικών καταστροφών. Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ακόμα ότι χωρίς την επανεμφάνιση, στη γεωργία και παντού, του προ-καπιταλιστικού παρελθόντος που εκφράζουν οι χωρικοί, δεν θα υπάρξει μετακαπιταλισμός.
Πανήγυρη στο γεμάτο ζωή χωριό μετά τον πόλεμο: Παρά το βαρύ φόρο αίματος κατά τη γερμανική Κατοχή και τον Εμφύλιο, οι Ελληνες, αγνοούντες ακόμα τα ‘’ιατρεία της Βαβυλώνος’’ του Παπαδιαμάντη, αυξάνονταν και πληθύνονταν.
Χαρακτηρίζετε τη σκόπιμη εξαφάνιση των χωρικών ως ‘’εθνοκτονία’’. Δεν είναι λίγο βαρύς αυτός ο όρος;
Όχι. Και βέβαια ήταν η καταστροφή ενός πολιτισμού, ενός κόσμου ή μάλλον κόσμων, επειδή υπήρχαν διάφορες αγροτικές κοινωνίες ή κοινωνίες χωρικών, σε αντίθεση με το ενοποιητικό πρότυπο της αστικής, βιομηχανικής και έπειτα κοινωνίας των υπηρεσιών, των οποίων η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση επιταχύνει την εδραίωση στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη. Παντού, κάτω από την επίδραση της εξαφάνισης των αγροτών και της ανάπτυξης του παραγωγιστικού καπιταλισμού, η ποικιλομορφία υποχωρεί, τα τοπία γίνονται ομοιόμορφα, οι μορφές κοινωνικής ζωής γίνονται παρόμοιες, η πολλαπλότητα και η αυτονομία των πολιτισμών χάνονται, υπέρ του “Μεγάλου Ολου” που αποικίζει και εμπορεύεται το παραμικρό κομμάτι γης, την παραμικρή πτυχή της ζωής μας. Σχετικά με αυτή την εθνοκτονία , είναι επίσης απαραίτητο να επιμείνουμε στον τρόπο με τον οποίο, για αιώνες και η συντριπτική πλειονότητα, βλέπαμε τους αγρότες και τις κοινωνίες τους ως Ινδιάνους, ως άγριους του εσωτερικού, που έπρεπε να μειώσουμε, να μεταστρέψουμε εκόντες άκοντες στη νεωτερικότητα. Αντιπροσώπευαν, όπως και οι Ινδιάνοι της Αμερικής ή οποιοσδήποτε άλλος αυτόχθονος λαός, αυτόν τον ακόμα αυτόνομο “Άλλο” που έπρεπε να εξαλειφθεί ή να παιδαγωγηθεί, ώστε να αναπτυχθεί παντού το σύγχρονο κράτος, ο καπιταλισμός, ο παραγωγισμός και οι νέες ατομικές εξαρτήσεις που συνδέονται με αυτά. Ο ανθρωπολόγος Pierre Clastres τα εξήγησε όλα αυτά πολύ καλά τη δεκαετία του 1970 και επαναλαμβάνουμε μερικές από τις δικές του θέσεις στο δεύτερο μέρος που αφιερώνεται, μεταξύ άλλων, σε αυτή τη διαδικασία “λεηλασίας των χωρικών”. Αλλά για να κατανοήσουμε αυτή την εθνοκτονία, πρέπει να αναφερθούμε και σε πολλούς άλλους παράγοντες που συνθέσαμε τελικά με τίτλο “οι επτά λόγοι της θυσίας των αγροτών“. Όλοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δείχνουν ότι ο χωρικός – και όχι ο αγρότης – βρίσκεται στους αντίποδες του νεωτερισμού, ο “τέλειος” αποδιοπομπαίος τράγος του. Αυτός που, για πολλούς λόγους ατομικούς ή συλλογικούς, αντιστέκεται στην “αλχημιστική χύτρα του κεφαλαίου” που αναφέρει ο Μαρξ και μέσα στην οποία είμαστε όλοι, εκόντες άκοντες. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε: η θυσία των αγροτών είναι θυσία όλων των άλλων ή σχεδόν …
Το βιβλίο των Πιέρ Μπιτούν και Υβ Ντυπόν: Η θυσία των χωρικών, μια κοινωνική και ανθρωπολογική καταστροφή.
Στο βιβλίο σας, δεν χαρίζεστε στο κυριότερο γαλλικό αγροτικό συνδικάτο, την Εθνική Ομοσπονδία Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΟΑΣ)…
Δεν υπάρχει πραγματικά τίποτα για χάρισμα! Υπό την αιγίδα της, αμέσως μετά τον πόλεμο, οργανώθηκε η εξαφάνιση των αγροτών και η μετάβαση στον παραγωγιστικό αγρότη. Αυτή και ο κλάδος της «νέοι», ο Εθνικός Κύκλος Νέων Αγροτών (ΕΚΝΑ), τώρα Νέοι Αγρότες, δέχτηκαν τη επιλογή μεταξύ των αγροτών που έπρεπε να μείνουν ή να φύγουν. Αυτή είναι που ώθησε τους αγρότες να χρεωθούν, να εξειδικευτούν, να στραφούν μαζικά σε αγορά σπόρων και χρησιμοποίηση αγροτοεργατών. Είναι επίσης αυτή που συνδιαμόρφωσε, μαζί με το κράτος, την Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΚΑΠ) και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις ανάντη και κατάντη, μια γεωργική πολιτική συγκέντρωσης της παραγωγής γύρω από μια μειοψηφία γεωργών. Όλα αυτά, με το πρόσχημα της “αγροτικής ενότητας” και σύμφωνα με ένα νεο-συντεχνιακό πρότυπο, κληρονόμο της Αγροτικού Σωματείου του Βισύ!
Παρά την αποτυχία αυτής της πολιτικής σε όλους τους τομείς (οικολογικό, υγειονολογικό, κοινωνικό, εδαφικό, οικονομικό και χρηματικό, κλπ.) η ΕΟΑΣ, υπό την ηγεσία του του αγροβιομήχανου Ξαβιέ Μπελέν που διευθύνει και την πολυεθνική Avril-Sofiproteol, συνεχίζει την ίδια λογική, επιταχύνει την εκβιομηχάνιση αγροκτημάτων-εργοστασίων διατηρώντας παράλληλα έναν παραπλανητικό λόγο σχετικά με την απαραίτητη ποικιλομορφία των μορφών γεωργίας. Εάν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί πολλοί αγρότες δεν είδαν, μετά τον πόλεμο, που οδηγούσε αυτή η πολιτική, εάν μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί κάποιοι ακόμη και εντάχθηκαν – ασχολούμαστε πολύ με αυτό στο βιβλίο – σαφώς αυτό δεν συμβαίνει σήμερα! ! Για πολλούς από αυτούς τους παραγωγιστικούς αγρότες, τα πάντα, οι συνθήκες εργασίας τους, η οικονομική τους κατάσταση, ο ανταγωνισμός τους στην ευρωπαϊκή ή τις παγκόσμιες αγορές, οι εξευτελιστικές τιμές που καταβάλλουν τα σούπερ μάρκετ, οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις που πλήττουν όλους τους τομείς, τον ένα μετά τον άλλο, θα πρέπει να τους ενθαρρύνει να βγουν από ένα βιομηχανικό πρότυπο που παρατείνει και επιταχύνει τη επιλογή, την εξάλειψη των λιγότερο “αποτελεσματικών”. Και έτσι να απαλλαγούμε από τους ηγέτες τους! Το “μήνυμα” ισχύει φυσικά για ολόκληρη την κοινωνία, καθώς τα ίδια αίτια έχουν παντού τα ίδια αποτελέσματα …
Οι αγελάδες της μονάδας αυτής δεν θα προλάβουν να γεράσουν όπως άλλοτε οι αγελάδες μιας αγροτικής οικογένειας: μόλις μειωθεί η κερδοφορία τους θα οδηγηθούν στο σφαγείο…
Από την άλλη πλευρά, είστε απόλυτα πεπεισμένοι από τις ενέργειες και τη γενική φιλοσοφία της Αγροτικής Συνομοσπονδίας.
Αποδίδουμε πράγματι φόρο τιμής σε εκείνους τους παραγωγούς οι οποίοι, αφού συμμετείχαν στο μεταπολεμικό εκσυγχρονιστικό κίνημα, άρχισαν σταδιακά, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1970 και κυρίως του 1980, να καταγγέλλουν τις ζημιές και τα αδιέξοδα του παραγωγισμού, να ενώνουν διάφορα συνδικάτα ή ομάδες αγροτο-εργατών, να επινοούν το τεχνικό, οικολογικό, κοινωνικό και συνάμα πολιτικό πρότυπο της “αγροτικής γεωργίας”. Πρότυπο που εξαπλώθηκε στη συνέχεια λίγο πολύ παντού και συναντήθηκε με ξένα παρόμοιά του έτσι ώστε να δημιουργηθεί το κίνημα Via Campesina***, για το οποίο ξεχνάμε συνήθως ότι σήμερα συγκεντρώνει περισσότερους από 200 εκ. αγρότες παγκοσμίως. Αυτή η εποικοδομητική ρήξη ήταν αρχικά προϊόν μιας εσωτερικής προσπάθειας η οποία απευθύνονταν και προς τους άλλους: κατάφεραν, για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση του Αμερικανικού κοινωνιολόγου Charles Wright Mills να μετατρέψουν τις «προσωπικές δοκιμασίες τους στον επαγγελματικό τους χώρο» σε “Συλλογικά θέματα κοινωνικής δομής”. Σε μια εποχή εκτεταμένων δεινών στην εργασία, καλά θα κάναμε όλοι να θυμόμαστε το παράδειγμά τους και κυρίως να εμπνευστούμε από αυτό!
Στο βιβλίο μας, ασχολούμαστε επίσης εκτενώς με τις αξίες των οποίων ήταν και παραμένουν φορείς αυτοί οι αγρότες, αφού ξαναπήραν με οξυδέρκεια και υπερηφάνεια το όνομά τους “αγρότες”. Είναι η σύνεση (απέναντι στο δανεισμό, στην τεχνολογία, στην τεχνοκρατία…), η αλληλεγγύη (μεταξύ των αγροτών, με τους καταναλωτές, μεταξύ Βορρά και Νότου …), ο πλουραλισμός (με ενώσεις, εναντίον της συνδιαχείρισης της Εθνικής Συνομοσπονδίας ή των Νέων Αγροτών…) και, τέλος, το καθήκον της ανυπακοής (η κατάργηση του Macdo στο Millau το 1999, οι εχθροί των μεταλλαγμένων …). Αν το σκεφτούμε, υπάρχει σε αυτές τις τέσσερις αξίες, τόσο αντίστασης όσο και δημιουργίας, το περίγραμμα μιας μετα-καπιταλιστικής και μετα-παραγωγιστικής κοινωνικής φιλοσοφίας που καλά θα κάναμε να εμπνευστούμε απ’ αυτήν.
*Κοινωνιολόγος του Εθνικού Ινστιτούτου Αγρονομικής Ερευνας ο Πιέρ Μπιτούν έχει συγγράψει επίσης πολυάριθμα έργα με αντικείμενο την ιστορία, την κοινωνιολογία, τις πολιτικές επιστήμες και τη λογοτεχνία. Η συνέντευξη αυτή δόθηκε στο περιοδικό Le Comptoir με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου « Le Sacrifice des paysans, une catastrophe sociale et anthropologique »
**H περίοδος 1945-1973, κατά την οποία οι Ευρωπαϊκές χώρες γνώρισαν ισχυρή ανάπτυξη και βελτίωση των όρων ζωής. Με καμπή το 1973- την πρώτη πετρελαϊκή κρίση- ακολούθησαν τα Επονείδιστα Σαράντα χρόνια, με συχνές οικονομικές κρίσεις και χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
***Η Vía Campesina (ισπανικά για: Η οδός του αγρότη) είναι ένα διεθνές κίνημα,
συνασπισμός από 164 οργανώσεις σε 73 χώρες και σε κάθε ήπειρο της υφηλίου, που προωθεί μια γεωργία βασισμένη στους πυλώνες της οικογένειας και της βιωσιμότητας..
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
Πηγή: https://comptoir.org/2017/01/18/pierre-bitoun-le-sacrifice-des-paysans-cest-celui-de-tous-les-autres/
