Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Ως ανάγκη για μια κοινή ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική που θα βασίζεται στις αρχές της ευθύνης και της αλληλεγγύης και θα θέτει βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους.
Στις 11-10-2019 στις Ανιχνεύσεις ασχολήθηκα με την μίνι σύνοδο στο Λουξεμβούργο στις 8-10-2019 για το μεταναστευτικό-προσφυγικό, όπως το προωθούν η Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Μάλτα :
Σήμερα αξίζει τον κόπο να ασχοληθώ με το πώς προσεγγίζει επισήμως το ίδιο θέμα η Ισπανία (για να μπορεί να συγκριθεί η ελληνο-κυπριακή αντίστοιχη προσέγγιση) που βρίσκεται στο δυτικό άκρο της Μεσογείου, όπως
το εξέφρασε ο αρμόδιος υπουργός Fernando Grande-Marlaska στη δημοσιογράφο Sandrine Morel στον ηλεκτρονικό Le Monde στις 7-10-2019. Σύμφωνα με τον εν λόγω ισπανό υπουργό, προκειμένου να ενισχυθεί η κοινή μεταναστευτική πολιτική (είμαστε τόσο μακριά από αυτήν σήμερα), οι ευρωπαϊκές χώρες δεν θα πρέπει να ικανοποιούνται από «έναν μηχανισμό αυτόματης κατανομής στα κράτη-μέλη των μεταναστών» (γαλλο-γερμανική πρόταση που ικανοποιεί Ιταλία και Μάλτα) που σώζονται στη θάλασσα της Μεσογείου.
Ο ισπανός υπουργός Εσωτερικών, Fernando Grande-Marlaska, δήλωσε στην Sandrine Morel : «Δεν ζητάμε 
βοήθεια. Δεν είναι αυτό που ζητάμε. Ζητάμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση να καταλάβει ότι το θέμα των μεταναστών, ανεξάρτητα από το σημείο από το οποίο εισέρχονται στην Ευρώπη, είναι ευθύνη όλων των χωρών και ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει μια πραγματική κοινή μεταναστευτική πολιτική».
Όπως και η Ελλάδα, δεν συμμετείχε η Ισπανία στην 1η συνάντηση στη Μάλτα, με αρχικό στόχο την εξεύρεση λύσης για το κλείσιμο των ιταλικών λιμένων από τον πρώην υπουργό εσωτερικών, Ματέο Σαλβίνι. Τούτο δεν σημαίνει ότι η Ισπανία είναι αντίθετη σε αυτό ή ότι είναι ικανοποιημένη με αυτό, σύμφωνα με τον Grande-Marlaska : «Δεν έχουμε τίποτε εναντίον οποιασδήποτε συμφωνίας που θα μπορούσε να υλοποιηθεί. Ωστόσο πιστεύουμε ότι ολόκληρη η Μεσόγειος και οι μετανάστες πρέπει να αντιμετωπίζονται με έναν και μοναδικό τρόπο. Είτε πρόκειται για διασώσεις στη δυτική, κεντρική ή ανατολική Μεσόγειο, την Ισπανία, την Ιταλία ή την Ελλάδα, από ΜΚΟ ή δημόσιες υπηρεσίες διάσωσης, είναι οι ίδιοι μετανάστες που προέρχονται από τις ίδιες χώρες και έχουν υποβληθεί στα ίδια βάσανα από τις μαφίες των διακινητών. Και τα σύνορα που διασχίζουν δεν είναι ούτε της Ισπανίας, ούτε της Ιταλίας, ούτε της Ελλάδας, αλλά είναι της Ευρώπης».
Πολύ επικριτική η Ισπανία με την ομάδα χωρών του Visegrad
Από το 2018, η Ισπανία έγινε χώρα άφιξης μεταναστών μέσω θαλάσσης. Περίπου 60.000 άνθρωποι 
διασώθηκαν στην ακτή της Ανδαλουσίας το 2018. Και από τις αρχές του 2019, 23.000 μετανάστες αποβιβάστηκαν στις ακτές της. Ο αριθμός αυτός μειώθηκε κατά 45% σε σύγκριση με τους πρώτους εννέα μήνες του 2018, κυρίως λόγω της έντονης συνεργασίας με το Μαρόκο. Η Ισπανία υποδέχθηκε ακόμα περίπου 1.000 μετανάστες που διασώθηκαν στην κεντρική Μεσόγειο και που η Ιταλία αρνήθηκε να αναλάβει. Με άλλα λόγια, η Ισπανία θεωρεί ότι είναι άψογη, ως προς τη διαχείριση της μεταναστευτικής πρόκλησης και ελπίζει έτσι να εισακουστεί η θέση της. «Κανείς δεν σώζει περισσότερες ζωές στη θάλασσα από την Ισπανία τώρα», συνοψίζει ο υπουργός Grande-Marlaska : «Η Ισπανία δεν είναι μια χώρα που διαμαρτύρεται συνεχώς : είμαστε μια σοβαρή χώρα που σέβεται τις διεθνείς της υποχρεώσεις, όσον αφορά τη διάσωση στη θάλασσα και δεν έχει κλείσει τα λιμάνια της. Ωστόσο, έχουμε επανειλημμένα δηλώσει την ανάγκη για μια κοινή ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική που θα βασίζεται στις αρχές της ευθύνης και της αλληλεγγύης και θα θέτει βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους».
Έχουν περάσει 3 χρόνια από τότε που η Ισπανία προσπαθεί να μεταρρυθμίσει και να τροποποιήσει τον 
κανονισμό του Δουβλίνου, σύμφωνα με τον οποίο οι αιτήσεις ασύλου πρέπει να υποβάλλονται για επεξεργασία στην πρώτη χώρα υποδοχής μεταναστών και προσφύγων. «Πιστεύουμε ότι ο εν λόγω κανονισμός δεν πρέπει να θέτει απόλυτα όρια στις δευτερογενείς μετακινήσεις, καθώς στην πραγματικότητα αυτό σημαίνει ότι η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα αναμφισβήτητα θα αναλάβουν σχεδόν όλους τους μετανάστες που εισέρχονται στην Ευρώπη και ότι αν πηγαίνουν στη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Γερμανία ή αλλού, θα στέλνονται πίσω σε εμάς. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Χρειαζόμαστε ανακατανομή, έτσι ώστε όλοι όσοι φτάνουν, να αποτελούν μέρος ενός συνόλου αλληλεγγύης που είναι η Ευρώπη», λέει ο ισπανός υπουργός, που είναι πολύ επικριτικός με την στάση των χωρών της ομάδας του Visegrad (δηλαδή την Ουγγαρία, την Πολωνία, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία), οι οποίες «αρνούνται κάθε ευθύνη και αλληλεγγύη, όπως και μερικές χώρες της Βόρειας Ευρώπης». Αλλά διαφωνεί επίσης και «με τις χώρες που επιθυμούν να αποφύγουν τις δευτερογενείς μετακινήσεις, δηλαδή τους μετανάστες που διασχίζουν τα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ».
Δημιουργήθηκαν εξάλλου εντάσεις το 2018 στα βασκικά σύνορα μεταξύ Ισπανίας και Γαλλίας, όταν η γαλλική αστυνομία επαναπροωθούσε, μερικές φορές τους παράνομους μετανάστες που διέσχιζαν τα σύνορα από την ισπανική πλευρά, χωρίς καμία διατύπωση ή νομική εγγύηση. «Το θέμα έχει διευθετηθεί», λέει ο υπουργός. Τον Μάρτιο του 2019, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο συμφώνησε με την ισπανική θέση ότι οι μεθοριακοί έλεγχοι επανα-προώθησης, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την απώθηση των παράνομων μεταναστών στα σύνορα. «Η Γαλλία και το Βέλγιο ανησυχούν για τις δευτερογενείς μετακινήσεις, επειδή πολλοί μετανάστες που φτάνουν με πλοίο είναι γαλλόφωνοι», λέει ο Marlaska. Ωστόσο, μπαίνουν στην Ισπανία περισσότεροι παράνομοι μετανάστες από την Λατινική Αμερική μέσω γαλλικών, βελγικών ή ολλανδικών αεροδρομίων».
Μακροχρόνια συνεργασία Ισπανίας-Μαρόκου
Η Ισπανία κατέστη η δεύτερη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή χώρα, όσον αφορά τους αιτούντες άσυλο, με περισσότερες από 70.000 αιτήσεις που υποβλήθηκαν από την 1η Ιανουαρίου του 2019. Η πλειοψηφία αυτών έφτασε με αεροπλάνο και προήλθε από τη Βενεζουέλα, το Ελ Σαλβαδόρ και την Ονδούρα. Και ένα μεγάλο μέρος από αυτούς εισήλθε μέσω της Γαλλίας, του Βελγίου ή της Ολλανδίας για να αποφύγουν τους ελέγχους στα ισπανικά αεροδρόμια, που είναι πιο αυστηρά απέναντι σε ενδεχόμενους παράνομους μετανάστες της Λατινικής Αμερικής.
Για την Ισπανία, η κοινή πολιτική μετανάστευσης πρέπει να περιλαμβάνει την αύξηση της αναπτυξιακής βοήθειας στις χώρες προέλευσης των μεταναστών και τη δημιουργία διαρθρωτικής και διαρκούς στήριξης στις χώρες διέλευσης, όπως είναι το Μαρόκο. «Η Αφρική θα διπλασιάσει τον πληθυσμό της μέχρι το 2050, λέει ο παραπάνω υπουργός, και πρέπει να ξεμπλοκάρουμε στο επόμενο πολυετές οικονομικό σχέδιο 2021-2027, μια πραγματική αναπτυξιακή βοήθεια και συνεργασία στην Αφρική». Διμερώς, η Ισπανία διατηρεί ουσιαστική συνεργασία με το Μαρόκο, τη Σενεγάλη και τη Μαυριτανία, και στο πλαίσιο της ΕΕ με την Νιγηρία και το Μάλι. «Με το Μαρόκο, για παράδειγμα, εκτός από τη βοήθεια της ΕΕ, εργαζόμαστε μαζί ενάντια στις μαφίες διακινητών με κοινές ομάδες έρευνας, με ανταλλαγές πληροφοριών, με κοινές περιπολίες με αστυνομικούς και φύλακες», δήλωσε ο υπουργός. Η συνεργασία αυτή με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης είναι σημαντική για τον επιτυχή επαναπατρισμό των παράνομων μεταναστών. «Εάν δεν υπάρχει διακρατική συνεργασία, οι επιστροφές μεταναστών είναι αδύνατες. Ωστόσο, για κάποιες χώρες δεν είναι εύκολο να συνεργαστούμε, μεταξύ άλλων και για λόγους Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους», λέει ο Marlaska. Στη Σενεγάλη ή τη Γκάμπια π.χ., τα εμβάσματα που στέλνουν οι μετανάστες αντιπροσωπεύουν έως και το 10% του ΑΕΠ των χωρών αυτών. Η αποδοχή του επαναπατρισμού μεταναστών σημαίνει ότι οι εν λόγω χώρες μπορούν να παρέχουν αναπτυξιακές ευκαιρίες και απασχόληση για τους νέους στον τόπο τους».
Συμπερασματικά
Οι εν Ελλάδι αρμόδιοι οφείλουν να συνεργαστούν στενά με τους Ισπανούς εταίρους μας, διότι η προσέγγιση που κάνουν στο μεταναστευτικό-προσφυγικό περιέχει αρχές και αλληλεγγύη, περιέχει μεθοδολογικό Σχέδιο με αρχή, μέση και τέλος. Εμείς δεν διαθέτουμε από αυτό. Κι ας είχαμε αρμόδιο Επίτροπο. Είναι καιρός να το αποκτήσουμε. Γιατί εμείς δεν έχουμε ως συνεργάσιμο γείτονα το Μαρόκο, αλλά μια ιμπεριαλιστή Τουρκία η οποία ονειρεύεται να μας επανα-σκλαβώσει με ορδές μεταναστών και σύγχρονα όπλα του ορθόδοξου χριστιανού Πούτιν.
