Τι έκπληξη ;
Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Αυτό ανέφεραν δυο συνεχόμενες ανταποκρίσεις : α) της έγκυρης ανταποκρίτριας Marie Jégo του ηλεκτρονικού Le Monde, από την Κωνσταντινούπολη, στις 6-8-2019 και β) του ίδιου του ηλεκτρονικού Le Monde από κοινού με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) στις 7-8-2019.
Η Άγκυρα, όπως το συνηθίζει, απαιτούσε με εκτόξευση απειλών, εδώ και πολύ καιρό, την δημιουργία και λειτουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» πέραν των συνόρων της, στις ελεγχόμενες από 
τους Κούρδους περιοχές της βόρειας Συρίας. Οι Κούρδοι αυτοί υποστηρίζονται ως γνωστόν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία για την καταπολέμηση της οργάνωσης του Ισλαμικού Κράτους (IS), η οποία έχασε μεν το «Χαλιφάτο» των Τζιχαντιστών, όμως οι τελευταίοι δεν εξαφανίστηκαν. Αναδιοργανώνονται. Οι Σύριοι Κούρδοι είναι μια κουρδική πολιτοφυλακή με την επωνυμία «Μονάδες Άμυνας του Λαού» (YPG), που η Τουρκία τις ταυτίζει με το PKK του Οτσαλάν και τους θεωρεί ως «τρομοκράτες», βλέπε σχετικό άρθρο μου στις Ανιχνεύσεις στις 23-1-2018 :https://www.anixneuseis.gr/?p=183220
Επιθυμώντας να στραφεί εναντίον αυτών των Κούρδων, που τους τρέμει (γιατί είναι αποφασισμένοι να πεθάνουν ή να απελευθερωθούν), ο Σουλτάνος απείλησε και πάλι να ξεκινήσει μια νέα επίθεση στη Συρία, όπου ο στρατός του ελέγχει ήδη αρκετούς θύλακες εδάφους. «Δεν μπορούμε πλέον να παραμείνουμε σιωπηλοί, η υπομονή μας εξαντλείται. (…) Εισβάλαμε στο Afrin, το Djarabulus και το Al–Bab. Θα πάμε ανατολικά του Ευφράτη», δήλωσε την Κυριακή, 4 Αυγούστου 2019, αναφέροντας ότι ενημέρωσε την Ουάσινγκτον και τη Μόσχα για την απόφασή του αυτή.
Η ζώνη 30 με 40 χιλιόμετρα, μέσα στο συριακό έδαφος, που θέλει ο Ερντογάν θα διοικείτο φυσικά από τον τουρκικό στρατό και από τους ιπποκόμους του Σύριους αντάρτες ενάντια στον Ασαντ προκειμένου, σύμφωνα με το επίσημο τουρκικό επιχείρημα (διάβαζε πλατσικατζίδικη λογική), να αποφευχθεί οποιαδήποτε εισβολή στην Τουρκία της εν λόγω κουρδικής πολιτοφυλακής YPG.
Την εν λόγω ζώνη την υποσχέθηκε τον Δεκέμβριο του 2018 ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ, με 32 χιλιόμετρα βάθος μέσα στο συριακό έδαφος, από τα ανατολικά του
Ευφράτη μέχρι τα ιρακινά σύνορα, όπου οι YPG είχαν τον έλεγχο. Από τότε, οι αμερικανο-τουρκικές συνομιλίες σχετικά με τα περιγράμματα της μελλοντικής αυτής ζώνης σέρνονταν. Ένας νέος γύρος σχετικών συνομιλιών, που διοργανώθηκε από τις 5 έως 7 Αυγούστου 2019 στην Άγκυρα, μεταξύ των στρατιωτικών και των δύο χωρών, φαίνεται να κατέληξε σε μια συμφωνία η οποία λέει ότι : «Η Τουρκία και οι ΗΠΑ θα δημιουργήσουν ένα Κέντρο Κοινών Επιχειρήσεων στη Βόρεια Συρία», Αυτό έγραψαν στις 7-8-2019 ο ηλεκτρονικός Le Monde από κοινού με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), δημοσιεύοντας και την διπλανή φωτογραφία ενός αμερικανού στρατιώτη στην Manbij της Συρίας της 4-4-2018 του Hussein Malla / AP.
Ο μέχρι τώρα Διάλογος κωφών μεταξύ Washington και Αγκύρας
Η Άγκυρα ήθελε να επεκτείνει τον έλεγχο (νέο-οθωμανικός ιμπεριαλισμός) σε μια έκταση 30 έως 40 
χιλιομέτρων μεταξύ του Tall Abyad και των ιρακινών συνόρων. Εδάφη δηλαδή που οι Κούρδοι YPG θα αναγκαζόταν να εγκαταλείψουν, αφού τα κατέκτησαν με σκληρό αγώνα ενάντια στους Τζιχαντιστές. Οι Αμερικανοί, όπως παλαιότερα και ο Μακρόν, πρότειναν στους Τούρκους «κοινές περιπολίες» σε ένα εδαφικό βάθος 14 χλμ. και μήκος 140 χλμ., ώστε οι Τούρκοι νταήδες να αισθάνονται ασφαλείς (!) σε σχέση με τους «ξυπόλητους» YPG. Τα συμφέροντα ήταν και είναι διαμετρικά αντίθετα. Η μεν Ουάσινγκτον ήθελε να δημιουργήσει την ζώνη για να προστατεύσει τους συμμάχους της, τους Κούρδους των YPG, από τον τουρκικό στρατό. Αντίθετα, η Άγκυρα έβλεπε και βλέπει τις YPG ως «απειλή για την ασφάλειά της» στο νότιο υπογάστριό της. Ο πραγματικά επιδιωκόμενος στόχος της Τουρκίας είναι να σπάσει τη συνέχεια της εδαφικής επικράτειας που ελέγχεται από τους Κούρδους των YPG κατά μήκος των συρο-τουρκικών συνόρων. Δηλαδή τον «διάδρομο του τρόμου», όπως τον αποκάλεσε ο πολλά βαρύς Ερντογάν.
Έτσι οι συζητήσεις αυτές μετατρέπονταν σε έναν διάλογο κωφών. «Οι αμερικανικές προτάσεις δεν 
βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Έχουμε την εντύπωση ότι προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο», παραπονέθηκε ο Mevlüt Cavusoglu, υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, λίγο μετά την επίσκεψη στην Άγκυρα του ειδικού απεσταλμένου της Washington για τη Συρία, James Jeffrey. Ως την περασμένη Δευτέρα, οι διαπραγματεύσεις κινδύνεψαν να καταρρεύσουν, και πάλι, για το μήκος και το πλάτος της ζώνης. Ο Cavusoglu αύξησε την πίεση κατά ένα κλικ, ζητώντας από τις ΗΠΑ «να σταματήσουν να συνεργάζονται» με τους Κούρδους των YPG. Δηλαδή να σταματήσει η στήριξη που παρέχεται από το Πεντάγωνο με τη μορφή εκπαίδευσης, στρατιωτικού εξοπλισμού και χορήγηση όπλων.
«Το πρόβλημα είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία βλέπουν ο ένας τον άλλον ως θεμελιωδώς 
αποσταθεροποιητικό παράγοντα στη Μέση Ανατολή», λέει ο αμερικανός ερευνητής Aaron Stein σε μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε στις 5 Αυγούστου 2019 από την ενημερωτική ιστοσελίδα War on the Rocks. Πόλεμος στους βράχους. Ο διάλογος συνεχίζεται, αλλά καμία πλευρά δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για συμβιβασμό. «Ο κάθε ένας αποφάσισε ότι τα συμφέροντα της εθνικής του ασφάλειας στη Συρία είναι μεγαλύτερα από αυτά της άλλης πλευράς», ανέφερε ο ερευνητής.
Παρά ταύτα όμως, η Άγκυρα και η Ουάσιγκτον φαίνεται να βρήκαν έναν ακαθόριστο συμβιβασμό στη βόρεια Συρία. Την Τετάρτη 7 Αυγούστου 2019, οι τουρκικές αρχές ανακοίνωσαν την ίδρυση «κοινού κέντρου επιχειρήσεων» για την περιοχή αυτή. Αυτή η ανακοίνωση θα μπορούσε να είναι ένα τελικό αποτέλεσμα μετά την πρόσφατη έξαρση των εντάσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας, που είναι επίσημα συνδεδεμένες με το ΝΑΤΟ αλλά με αντικρουόμενα συμφέροντα στη συριακή σκηνή. Έρχεται μετά από τρεις ημέρες έντονων συνομιλιών με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες προσπάθησαν να αποφύγουν μια νέα τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία. Και φαίνεται ότι το πέτυχαν, επί του παρόντος τουλάχιστον. Αφού ο Ερντογάν απειλούσε με νέα εισβολή στη βόρεια Συρία, συγκεντρώνοντας τις τελευταίες εβδομάδες χιλιάδες στρατιώτες και εκατοντάδες τανκς, κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων, όπως ανέφερε το ρεπορτάζ της Marie Jégo.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν «να λάβουν άμεσα μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες της Τουρκίας» και «στο πλαίσιο αυτό να δημιουργήσουν γρήγορα ένα κοινό κέντρο επιχειρήσεων στην Τουρκία για τον συντονισμό και τη διαχείριση της εφαρμογής της ζώνης ασφαλείας με τις Ηνωμένες Πολιτείες», όχι δηλαδή όπως την ήθελε ο Ερντογάν μόνο με τον τουρκικό στρατό και τους Σύριους αντάρτες.
Ωστόσο, δεν αποκαλύφθηκε καμία λεπτομέρεια σχετικά με αυτό το σχέδιο «ασφαλούς ζώνης», ούτε για το χιλιομετρικό βάθος της ούτε για τις δυνάμεις που θα έχουν αυτόν τον έλεγχο. Δύο σημεία όπου οι διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών ήταν ιδιαίτερα έντονες. Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, η Άγκυρα απαιτούσε μια ζώνη μήκους 30 χλμ.. Δηλαδή πολύ περισσότερα (14 χιλ.) που πρότεινε η Ουάσινγκτον. Επιπλέον, η Τουρκία ζητούσε αποκλειστικό έλεγχο αυτής της ζώνης.
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να σας παραπέμψω στη εύστοχη ρήση προς τον 
ηλεκτρονικό Le Monde στις 7-8-2019 του ειδικού επί των ασύμμετρων πολέμων Gérard Chaliand : «Ο Ερντογάν είναι πιο αδύναμος από αυτό που δείχνει» (Erdogan est plus faible qu’il ne le laisse paraître), προβάλλοντας μάλιστα την χαρακτηριστική διπλανή φωτογραφία της 1ης Αυγούστου 2019 του BURHAN OZBILICI / AP.
