Geopolitical Future
foto: Wikipedia.
Του Τζώρτζ Φρίντμαν.
Νέα στρατηγική και τεχνολογία των ΗΠΑ.
Ο κόσμος αντιμετωπίζει μια θεμελιώδη στρατηγική και τεχνική μετατόπιση τόσο στη γεωπολιτική του πολέμου όσο και στη δυναμική του. Η αλλαγή αυτή καθοδηγείται από την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να αλλάξουν την παγκόσμια στρατηγική στάση τους και την ωρίμανση νέων κατηγοριών όπλων που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο θα διεξαχθούν οι πόλεμοι.
Η στάση των ΗΠΑ
Οι Η.Π.Α. ανακοίνωσαν δημόσια μια αλλαγή στην αμερικανική στρατηγική που αποτελείται από δύο μέρη.
Το πρώτο είναι να εγκαταλείψουν την εστίαση στους τζιχαντιστές που ξεκίνησε με την επίθεση της Αλ Κάιντα στις ΗΠΑ το 2001.
To δεύτερο, είναι η αναμόρφωση και ο επαναπροσδιορισμός των δυνάμεων για την αντιμετώπιση της Κίνας και της Ρωσίας.
Για κάποιο χρονικό διάστημα είχε υποτεθεί ότι δεν θα υπήρχαν πλέον συγκρούσεις μεταξύ ισοδύναμων δυνάμεων, αλλά, μάλλον, εκτεταμένη μάχη κατά ελαφρού πεζικού και συγκεκαλυμμένων δυνάμεων, όπως αυτές που έλαβαν χώρα στο Αφγανιστάν. Μετά από κάθε διεθνή αντιπαράθεση, συμπεριλαμβανομένου του Ψυχρού Πολέμου, η απουσία άμεσων απειλών από ισοδύναμες δυνάμεις οδηγεί τους στρατηγιστές στην υπόθεση ότι καμιά δεν θα προκύψει και ότι οι μελλοντικές δεσμεύσεις θα περιλαμβάνουν τη διαχείριση της αστάθειας και όχι τη νίκη των ισοτίμων. Αυτή η ψευδαίσθηση είναι η ανταμοιβή της άνεσης στις νικηφόρες δυνάμεις. Αμέσως μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η πεποίθηση ήταν ότι το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κόσμος ήταν οικονομικό και ότι η στρατιωτική στρατηγική ήταν αρχαϊκή. Τα γεγονότα της 9ης Σεπτεμβρίου αλλάζουν αυτήν την αντίληψη αλλά η ιδέα των εθνικών συγκρούσεων εξακολουθούσε να θεωρείται ως υπερβολική.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αλλάζουν, τώρα, τη στρατηγική τους για να επικεντρωθούν στη σύγκρουση μεταξύ ισοτίμων. Η σύγκρουση μεταξύ ισοτίμων δεν αφορά δύο ίσες δυνάμεις. Πρόκειται για δύο δυνάμεις που αισθάνονται όμοιες. Έτσι, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν ήταν ανάμεσα σε μια συνδυασμένη δύναμη όπλων και μια εντελώς διαφορετική, ελαφριά δύναμη πεζικού. Όπως είδαμε στο Βιετνάμ, η τελευταία μπορεί να νικήσει μια πολύ πιο προηγμένη δύναμη, κατανοώντας καλύτερα την πολιτική διάσταση από τον αντίπαλό της. Η σύγκρουση μεταξύ ισοτίμων περιλαμβάνει δύο δυνάμεις που αντιλαμβάνονται τον πόλεμο με τον ίδιο τρόπο. Η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία και ήταν μακράν η ισχυρότερη δύναμη, αλλά η Πολωνία συνέλαβε τον πόλεμο με τον ίδιο τρόπο όπως οι Γερμανοί. Με αυτή την έννοια, ήταν ισότιμοι.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια παγκόσμια δύναμη. Η Ρωσία δεν μπορεί να διεξάγει πόλεμο στον Ατλαντικό ή στον Ειρηνικό. Η Κίνα δεν μπορεί να προβάλει αποφασιστική δύναμη στην Ευρώπη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να κάνουν και τα δύο. Δεν είναι τόσο γεωγραφικά περιορισμένος στον πόλεμο όσο οι άλλες δύο. Αλλά αν οι Ηνωμένες Πολιτείες τους αντιμετωπίσουν μέσα στους τομείς όπου μπορούν να επιχειρήσουν, τότε το ερώτημα είναι η ποιότητα των δυνάμεων, από την άποψη της διοίκησης και της τεχνολογίας.
Το εθνικό συμφέρον της Κίνας στρέφεται στην ικανότητά της να χρησιμοποιεί θαλάσσιες γραμμές για τη διατήρηση του διεθνούς εμπορίου. Η ικανότητά της να προβάλλει την ισχύ χερσαίων δυνάμεων περιορίζεται από το έδαφος. Στα νότιά της είναι οι λόφοι, οι ζούγκλες και τα Ιμαλάια, και στα βόρεια η Σιβηρία. Θα μπορούσε να επιτεθεί δυτικά μέσω του Καζακστάν, αλλά οι υλικοτεχνικές προκλήσεις είναι τεράστιες και τα οφέλη αμφίβολα. Ως εκ τούτου, για την Κίνα, το θεμελιώδες πρόβλημα είναι ναυτικό, που απορρέει από την απειλή ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις δυνάμεις τους για να μπλοκάρουν και να καταπνίξουν την Κίνα.
Το στρατηγικό ενδιαφέρον της Ρωσίας έγκειται στην επαναφορά της ζώνης προστασίας από τη Λετονία ως τη Ρουμανία. Η απώλεια αυτών των κρατών το 1991 έσπασε την κύρια γραμμή άμυνας μιας επίθεσης από τη δύση. Ως εκ τούτου, ο πρωταρχικός στόχος της Ρωσίας είναι να ανακτήσει αυτές τις ζώνες. Δευτερεύουσα αλλά σημαντική σημασία διατηρεί ο Βόρειος Καύκασος, νότια της ρωσικής γεωργικής στρατηγικής περιοχής. Η απειλή για την περιοχή αυτή είναι η εξέγερση σε μέρη όπως η Τσετσενία και το Νταγκεστάν, ή μια αμερικανική κίνηση από τον Νότιο Καύκασο.
Ούτε ένας ναυτικός αποκλεισμός της Κίνας απο τις ΗΠΑ, ούτε μια επίθεση στη Ρωσία από τη δύση είναι πιθανά σενάρια. Αλλά η εθνική στρατηγική πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα απίθανα αλλά καταστροφικά σενάρια, επειδή η κοινή λογική μπορεί να εξατμιστεί γρήγορα. Έτσι, οι Ρώσοι πρέπει να διατηρήσουν διαρκή πίεση κυρίως δυτικά, αλλά και προς τα νότια. Η Κίνα πρέπει να πιέσει προς τα ανατολικά, στις θάλασσες της Νότιας και Ανατολικής Κίνας, να αποδείξει το κόστος που θα επέβαλλε ένας αποκλεισμός της.
Η εστίαση στον καθένα δεν σημαίνει απαραίτητα δράση, αλλά δημιουργεί τη δυνατότητα δράσης και με τον τρόπο αυτό διαμορφώνει την πολιτική σχέση. Ο κίνδυνος είναι ότι η κίνηση θα προκαλέσει αυτό που θεωρήθηκε ως μια παράλογη αντίδραση. Το πρόβλημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ότι δεν μπορούν να είναι σίγουρες για την ανάγνωση των αμερικανικών προθέσεων από τη Ρωσία ή την Κίνα και, συνεπώς, πρέπει να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν και τις δύο. Ο πόλεμος σπανίως αφορά την πείνα. Αλλά το φόβο να κατακτηθείς. Για τη Ρωσία, υπάρχει ο φόβος ότι οι Η.Π.Α. θα προσπαθήσουν να επιτύχουν όσα δεν κατάφεραν να επιτύχουν ο Ναπολέοντας και ο Χίτλερ, δεδομένης της απώλειας των ζωνών ασφαλείας. Για την Κίνα, είναι ο φόβος στραγγαλισμού από αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει ο φόβος ότι η Ρωσία θα επιστρέψει με δύναμη στην Κεντρική Ευρώπη ή ότι η Κίνα θα διογκωθεί στον Δυτικό Ειρηνικό. Όλοι αυτοί οι φόβοι είναι παράλογοι μέχρι να φτάσουν σε τέτοιο σημείο που να δημιουργήσουν την πεποίθηση ότι τίποτε δεν είναι απίθανο.
Μια νέα κατηγορία όπλων
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος διεξήχθη για πρώτη φορά μεταξύ γερμανικών αρμάτων και σοβιετικού πεζικού και στη συνέχεια έγινε πόλεμος αρμάτων κατά αρμάτων. Στον Ειρηνικό, ο αποφασιστικός πόλεμος δεν ήταν θωρηκτά εναντίον θωρηκτών, αλλά αεροπλάνων εναντίον ναυτικών σκαφών και, προς το τέλος, αεροπορικών δυνάμεων. Πολλές από τις μάχες σε νησιά όπως το Saipan και το Guadalcanal προορίζονταν και από τις δύο πλευρές για να εξασφαλίσουν αεροπορικές βάσεις. Ο ψυχρός πόλεμος, αν μετατρεπόταν σε θερμό, σχεδιάστηκε ως αναβαθμισμένος Β ‘Παγκόσμιος Πόλεμος, αρμάτων και αεροπορικής δύναμης ενάντια σε άρματα και αεροπορική δύναμη.
Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η σύγκρουση μεταξύ ισοτίμων δυνάμεων επικεντρώθηκε σε τρεις κατηγορίες όπλων: τεθωρακισμένα οχήματα, αεροσκάφη και επανδρωμένα βομβαρδιστικά. Μετά το 1967 και την εισαγωγή όπλων με ακρίβεια καθοδήγησης, η σημασία αυτών των όπλων μειώθηκε και χρειάστηκαν τεράστιοι πόροι για να μπορέσουν να διατηρηθούν. Τα άρματα έπρεπε να αναβαθμίζονται συνεχώς για να ανταποκριθούν στον «ανταγωνισμό» πολύ φθηνότερων βλημάτων που ήταν απίθανο να αποτύχουν. Τα αεροπλανοφόρα έπρεπε να συνοδεύονται από ναυτικούς στόλους που περιλαμβάνουν όπλα κατά πυραύλων Κρούζ, κατά υποβρυχίων και υποβρύχια επίθεσης, όλα ενσωματωμένα σε σύνθετα συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών που θα μπορούσαν να αντισταθούν σε επιθέσεις με οπτικά καθοδηγούμενα όπλα. Τα επανδρωμένα βομβαρδιστικά που πετούν στον εναέριο χώρο του εχθρού μπορούν να αντιμετωπιστούν από εξελιγμένους πυραύλους επιφανείας-αέρα. Η λύση ήταν να προσπαθήσουμε να κατασκευάσουμε βομβαρδιστικά αόρατα για τα ραντάρ του εχθρού. Το κόστος υποστήριξης αυτών των συστημάτων που προέκυψαν απο το Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο αυξήθηκε καθώς το κόστος καταστροφής τους άρχισε να μειώνεται.
Υπήρχαν αναπόφευκτα όπλα αντιμετώπισης αυτών με άριστη καθοδήγηση και φτάσαμε στο κατώφλι μιας νέας κατηγορίας όπλων: υπερηχητικοί πύραυλοι. Αυτά τα όπλα, τα οποία μπορούν να έχουν την ταχύτητα του ήχου, να κάνουν ελιγμούς κατά τη διάρκεια της πτήσης και να φέρουν επαρκή εκρηκτικά, συμπεριλαμβανομένων μικρότερων οπλικών συστημάτων (μικρότερα βλήματα σχεδιασμένα για πολλαπλούς στόχους), καθιστούν όλο και πιο προβληματική την επιβίωση των τάνκς, των πλοίων επιφανείας και των επανδρωμένων βομβαρδιστικών . Η ταχύτητα, η ευελιξία και η άμυνα κατά του εντοπισμού τους μειώνουν την πιθανότητα να καταστραφούν όλοι οι εισερχόμενοι υπερηχητικοί πύραυλοι ενώ διατηρούν την ακρίβεια των προηγούμενων γενεών όπλων.
Η Ρωσία, η Κίνα και οι ΗΠΑ εργάζονται σε όλα αυτά τα όπλα. Μερικές φορές υπερβάλλουν τις περιορισμένες δυνατότητές τους, μερικές φορές ελαχιστοποιούν τις ουσιαστικές τους δυνατότητες. Αλλά όλοι τους έχουν δυνατότητες και τις αναπτύσσουν καλύτερα αν μπορούν. Και αυτό αλλάζει τον πόλεμο από τον τρόπο που σχεδιάστηκε στον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο και στον Ψυχρό Πόλεμο. Ένα νέο σύστημα όπλων αρχίζει να αναδύεται.
Το κλειδί για την ανάπτυξη των υπερηχητικών είναι η εμβέλεια. Όσο μικρότερη είναι η εμβέλειά τους, τόσο πιο κοντά πρέπει να έρθει ο επιτιθέμενος. Όσο μεγαλύτερη είναι η εμβέλεια, τόσο μεγαλύτερη είναι η αβεβαιότητα σχετικά με τη θέση του και το πιο πιθανό είναι να επιβιώσει, ελισσόμενο πέραν της ικανότητας των αμυντικών συστημάτων . Έτσι στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, δεν θα είναι τα αεροπλανοφόρα που θα αντιμετωπίσουν αεροπλανοφόρα. Θα εξουδετερωθούν από υπερηχητικούς πυραύλους. Επίσης, δεν θα είναι οι τεθωρακισμένες ταξιαρχίες. Τα τάνκς θα εξουδετερωθούν πολύ πριν αρχίσουν δράση. Ο στόχος θα είναι να εντοπιστούν και να καταστραφούν οι πύραυλοι του εχθρού πριν ξεκινήσουν και πριν μπορέσουν να προσεγγίσουν το στόχο τους.
Το κλειδί θα είναι η δυνατότητα εντοπισμού και παρακολούθησης υπερηχητικών πυραύλων και στη συνέχεια η καταστροφή τους. Η λύση σε αυτό είναι τα διαστημικά συστήματα. Οι Κινέζοι δεν θα ασχοληθούν με το Ναυτικό των ΗΠΑ με τα αεροπλανοφόρα τους. Θα προσπαθήσουν να το καταστρέψουν με καλά καμουφλαρισμένους πυραύλους από χερσαίες βάσεις. Για να γίνει αυτό, πρέπει να εντοπιστεί ο στόχος, ο οποίος είναι κινητός. Οι πλατφόρμες τους είναι ευάλωτες, θα βασίζονται σε διαστημική αναγνώριση. Ως εκ τούτου, η κύρια αποστολή των Ηνωμένων Πολιτειών θα είναι να καταστρέψουν τους κινεζικούς δορυφόρους, να βρουν την τοποθεσία των κινεζικών εκτοξευτών και να εκτοξεύσουν επιθέσεις, πιθανόν από το διάστημα.
Ο σύγχρονος πόλεμος, όπως κάθε πόλεμος, εξαρτάται από τις μυστικές υπηρεσίες και τη στοχοθέτηση των πληροφοριών. Τα κατευθυνόμενα όπλα ακριβείας οδηγούν παλαιότερες πλατφόρμες προς την απαξίωση, και τα υπερηχητικά “κλείνουν την πόρτα”. Η μάχη πρέπει να διεξάγεται σε μακρύτερη εμβέλεια από αυτήν που έχουν τώρα οι περισσότεροι πύραυλοι και θα εξαρτάται από ένα διαστημικό σύστημα για στόχευση. Αυτό σημαίνει ότι η νίκη στον πόλεμο θα εξαρτηθεί από την διοίκηση μέσω διαστήματος.
Σημειώστε ότι οι Η.Π.Α. έχουν πλέον καθιερώσει την Αμερικανική Διαστημική Δύναμη, στην οποία ενσωμάτωσαν τη δυνατότητα διαστημικού πολέμου άλλων υπηρεσιών σε μία. Αυτό σημαίνει την συνειδητοποίηση ότι η αντιμετώπιση των δυνάμεων των ισοτίμων εξαρτάται τώρα από την έλεγχο της διοίκησης μέσω διαστήματος. Ως εκ τούτου, η στρατηγική στροφή των Ηνωμένων Πολιτειών από τους τζιχαντιστές προς τη Ρωσία και την Κίνα συνιστά επίσης απομάκρυνση από την πρωτοκαθεδρία των παλαιότερων πλατφορμών. Μια νέα στρατηγική και η αναγνώριση της σημασίας του διαστήματος σημαίνουν ότι η αποφασιστική μάχη δεν θα δοθεί στην επιφάνεια της Γης.
Μετάφραση: Παντελής Σαββίδης
