Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Πολλά αρνητικά σχόλια είχαν γραφτεί στις χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), περιλαμβανομένης και της 
Ελλάδας, για το βέτο του Μακρόν κι άλλων δυο χωρών ενάντια στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αναφορικά με τις υποψήφιες για ένταξη γειτονικές χώρες της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας οι οποίες, όχι μόνο δεν τρέφουν και τα φιλικότερα αισθήματα απέναντί μας, αλλά παίζουν συχνά και το ιμπεριαλιστικό χαρτί του Ερντογάν σε βάρος μας.
Τι απαίτησε τότε σχηματικά, κι έγινε αποδεκτό, το Παρίσι για να αλλάξει στάση επί του θέματος αυτού ; Να αλλάξει ο τρόπος διεξαγωγής των κοινοτικών διαπραγματεύσεων με τις υποψήφιες για ένταξη χώρες γενικά, εισάγοντας την αρχή της «αναστρεψιμότητας των διαπραγματεύσεων», σε περίπτωση που οι υποψήφιες χώρες αθετήσουν τις υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις που έδωσαν. Αυτό που απαίτησε τότε η Γαλλία, κι εμείς εκφράσαμε επισήμως τη δυσαρέσκειά μας για το βέτο, ήταν και είναι πάρα πολύ χρήσιμο για τα καλώς νοούμενα ελληνικά συμφέροντα, διότι έχουμε να κάνουμε με βαλκάνιους. Μήπως ξεχάσαμε την θυμόσοφη ρήση «εδώ είναι Βαλκάνια», δηλαδή ό,τι προσυμφωνείται, δεν τηρείται και υποχρεωτικά! Έτσι με την αρχή της «αναστρεψιμότητας των διαπραγματεύσεων», νομίζω ότι η Ελλάδα κατοχυρώνεται έναντι των όποιων πιθανών αθετήσεων των υπεσχημένων, αναφορικά με τα ελληνικά συμφέροντα, όπως π.χ. τα δικαιώματα των Ελλήνων στην Αλβανία ή την πιστή τήρηση της συμφωνίας των Πρεσπών.
Ας δούμε όμως τι γράφει το σχετικό ρεπορτάζ του Γάλλου ανταποκριτή Jean-Pierre Stroobants από τις Βρυξέλλες στις 26-3-2020 στον ηλεκτρονικό Le Monde, με τον εύγλωττο τίτλο : «Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία: η μακρινή προοπτική ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (Macédoine du Nord et Albanie : la perspective, lointaine, de l’adhésion à l’Union européenne). «Μετά τη συνεύρεση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, επανήλθε στο προσκήνιο η διαδικασία διεύρυνσης η οποία θα εξαρτηθεί από τις «αναστρέψιμες» διαπραγματεύσεις, όπως το απαιτούσε το Παρίσι».
Τα συμπεράσματα, τα σχετικά με το θέμα, των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρώπης, που 
συνευρέθηκαν με τηλεδιάσκεψη την Πέμπτη 26 Μαρτίου 2020, περιλαμβάνονται μέσα σε δύο γραμμές, αλλά έχουν δώσει ελπίδες στα Σκόπια και στα Τίρανα. «Μετά από μεγάλους δισταγμούς κι ένα μπλοκάρισμα, που ενορχηστρώθηκε από το Παρίσι κυρίως, το περασμένο φθινόπωρο, οι 27 συμφώνησαν για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και – υπό περισσότερες προϋποθέσεις – με την Αλβανία».
Ένα «ισχυρό μήνυμα», θεωρεί ότι στάλθηκε ο Ούγγρος Επίτροπος αρμόδιος για τη διεύρυνση, ο Oliver Varhelyi, ο οποίος εργάστηκε γρήγορα για την ανίχνευση αυτής της προοπτικής, ενώ αναθεώρησε μια 
διαδικασία που επικρίθηκε από τη Γαλλία, αλλά και από τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες. Οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει στο μέλλον να είναι περισσότερο δομημένες, πιο «πολιτικές» (δηλαδή λιγότερο γραφειοκρατικές) και κυρίως «αναστρέψιμες», όπως απαιτεί το Παρίσι : «η μη συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει μια υποψήφια χώρα θα τιμωρείται». Ένας τρόπος για την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων, με την υπόσχεση ότι θα επιταχυνθούν και οι συζητήσεις. Οι 2 άλλοι υποψήφιοι, το Μαυροβούνιο και η Σερβία, ξεκίνησαν μια διαδικασία ένταξης το 2012 και το 2014 αντίστοιχα, η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Πριν από ένα σχέδιο οικονομικής στήριξης και επενδύσεων που θα μπορούσε να παρουσιαστεί τον Μάιο του 
2020, αν τουλάχιστον είναι εφικτή η διεξαγωγή προγραμματισμένης συνόδου κορυφής στο Ζάγκρεμπ, η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία, καθώς και οι γείτονές τους στα Δυτικά Βαλκάνια, ελπίζουν ότι οι Ευρωπαίοι θα τους παράσχουν τα μέσα για την αποτελεσματική καταπολέμηση της πανδημίας Covid-19. Οι χώρες αυτές έχουν μεγάλη ανάγκη από γιατρούς και μέχρι στιγμής δεν έχουν λάβει παρά μόνο μια υπόσχεση βοήθειας ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ. «Η απόφαση να ξεκινήσουν οι συνομιλίες δεν θα βαρύνουν έντονα ενόψει της έλλειψης σαφούς δέσμευσης της ΕΕ προς εμάς», δήλωσε μια αλβανική πηγή, αναφέρει το ίδιο πάντα ρεπορτάζ.
«Κάναμε ένα βήμα»
Είναι σαφές, εν πάση περιπτώσει, ότι ακόμη και αν έχει επανέλθει στο προσκήνιο, η διαδικασία διεύρυνσης φαίνεται μακρά και ελάχιστα ενθουσιώδης. «Έχουμε κάνει ένα βήμα, αλλά γνωρίζουμε επίσης το 
περιεχόμενο των απόψεών μας», δήλωσε ένας διπλωμάτης. Στη Γαλλία, η 
Marine Le Pen καταδίκασε την «μυστική» απόσυρση του γαλλικού βέτο, ενώ η ομάδα των Ρεπουμπλικάνων (LR) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μίλησε για τη «λυπηρή άρνηση» του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Emmanuel Macron, και για το «ψευδές πρόσχημα» μιας αναθεώρησης των μεθόδων διαπραγμάτευσης.
Εν πάση περιπτώσει, αυτή η διαπραγμάτευση δεν θα ξεκινήσει παρά μόνο μετά από μια διακυβερνητική διάσκεψη. Η οποία, κατ ‘αρχήν, δεν θα διοργανωθεί πριν οι ενδιαφερόμενες χώρες προβούν σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων. Για την Αλβανία, ο κατάλογος των καθηκόντων είναι μακρύς : ενίσχυση της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, εκλογική μεταρρύθμιση της χρηματοδότησης των κομμάτων και των εκλογικών εκστρατειών, ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας, 
κ.λπ., κλπ. Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα, διαβεβαίωσε ότι αυτός ο στόχος θα επιτευχθεί, όχι για να προσχωρήσουμε στην Ένωση, αλλά «γιατί το χρωστάμε στα παιδιά μας».
Στα Σκόπια, όπου η άρνηση να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις το 2019 είχε γίνει πολύ άσχημα δεκτή, ανοίγοντας το δρόμο στους εθνικιστές και στη διεξαγωγή
πρόωρων εκλογών (προγραμματισμένες αρχικά για τον Απρίλιο του 2020 και στη συνέχεια αναβλήθηκαν), οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν μικρό ενθουσιασμό. Ο πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, ο Oliver Spasovski, δήλωσε απλά : «Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διορθώσει το στρατηγικό σφάλμα της», εννοώντας το να βάλει αρχικά βέτο.
