Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu
Οι «δημοκρατίες» τύπου Ερντογάν φτιασιδώνονται με τη διενέργεια εκλογών σε τακτά χρονικά διαστήματα και συνακόλουθα με τις αντίστοιχες προεκλογικές καμπάνιες κατά τις οποίες όμως το παιχνίδι γίνεται με σημαδεμένη τράπουλα. Τα χρήματα και τα ΜΜΕ ελέγχονται σχεδόν πλήρως από το φαβορί. Τον Ερντογάν πασά. Ακόμα και με τους συστημικούς αντιπάλους του, όπως ο κεμαλιστής Εκρέμ Ιμάμογλου, είδαμε πρόσφατα ότι ζήτησε επαναληπτικές δημοτικές εκλογές που έχασε και τις δυο φορές. Οι αντι-συστημικοί αντίπαλοί του, π.χ. οι Τούρκοι κουρδικής καταγωγής αποκλείονται από τις εκλογές για πολλούς τυπικούς λόγους, χαρακτηριζόμενοι ως «τρομοκράτες», αν δεν φυλακίζονται. ‘Η κι όταν εκλέγονται στις κουρδικές περιοχές, όπως πρόσφατα εκλεγέντες δήμαρχοι, τους καθαιρεί ο Ερντογάν για δήθεν ενίσχυση της τρομοκρατίας και στη θέση τους τοποθετεί Επιτρόπους του καθεστώτος του. Παράδειγμα : ακόμη και ο 
πρώην πρωθυπουργός του, ο Αχμέτ Νταβούτογλου στηλίτευσε την καθαίρεση στις 19 Αυγούστου 2019 τριών δημάρχων πόλεων της ανατολικής Τουρκίας — Ντιγιάρμπακιρ, Μάρντιν, Βαν — που ανήκουν όλοι στο Κόμμα Δημοκρατίας του Λαού (HDP, που εκφράζει την κουρδική μειονότητα) και την άσκηση διώξεων σε βάρος τους για υποτιθέμενους δεσμούς με τους κούρδους αυτονομιστές αντάρτες.
Όμως το θέμα του άρθρου μου σήμερα είναι άλλο. Είναι η προσφυγική πολιτική του. Ένας δικτάτορας, όπως είναι ο νταής γείτονάς μας στη γενικότερη εσωτερική πολιτική και γεωπολιτική του συμπεριφορά, δεν θα μπορούσε να είναι ένας καλοσυνάτος και ανθρωπιστής σε σχέση με τους 3,6 εκατ. Σύριους πρόσφυγες, που βρίσκονται στην Τουρκία και με μέγιστη πιθανότητα να αυξηθούν, ιδιαίτερα αν επαναρχίσουν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί του Ασάντ στην περιοχή της περιοχής Ιντλίμπ.
Στην αρχή της συριακής κρίσης, και τις ασταμάτητες προσφυγικές ροές που δημιούργησε αυτή το 2015 προς την Ελλάδα της κ. Τασίας, ο Ερντογάν πέρασε , ως «καλός» ισλαμιστής, στο popolo της Τουρκίας το σλόγκαν «τα αδέλφια μας οι Σύριοι», αφού είναι κατατρεγμένοι μουσουλμάνοι και οι περισσότεροι από αυτούς πολιτικοί αντίπαλοι του Ασάντ τον οποίο δεν ήθελε και δεν θέλει στην συριακή εξουσία. Και αυτή είναι μια από τις μεγάλες διαφορές του με τον ορθόδοξο χριστιανό εταίρο του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ας εξετάσουμε να δούμε ποια είναι τα πληθυσμιακά και οικονομικά δεδομένα των Σύριων προσφύγων στην Τουρκία και ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη όπου ο τουρκικός πολιτικαντισμός εκμεταλλεύθηκε και το προσφυγικό πρόβλημα για να κερδίσει 2 φορές τις δημοτικές εκλογές.
Η πόλη του Βοσπόρου φιλοξενεί το μεγαλύτερο μερίδιο των 3.6 εκατομμυρίων επιζώντων του εμφυλίου πολέμου της Συρίας που είναι εγκατεστημένοι στο τουρκικό έδαφος. Αλλά για την Άγκυρα, η πόλη έχει φτάσει στο μέγιστο όριο της δυναμικότητάς της. Αυτό ανέφεραν στις 1-8-2019 στον ηλεκτρονικό Le Monde οι δημοσιογράφοι του Marie Jégo και του Benjamin Barthe.
Το τελευταίο διάστημα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ τους, η συνοικία Fatih της πόλης έχει 
αλλάξει πρόσωπο. Το ρεύμα Σύριων προσφύγων, συνηθισμένων να περιπλανώνται στους δρομάκους αυτής της συνοικίας της ευρωπαϊκής πλευράς της Κωνσταντινούπολης στην οποία έδιναν την εμφάνιση μιας «μικρής Δαμασκού», έχει συρρικνωθεί. «Πολλοί άνθρωποι κρύβονται στο σπίτι τους ή περιορίζουν τις μετακινήσεις τους στη διαδρομή από το σπίτι και την εργασία τους», λέει χαμηλόφωνα ο Mahmoud, ένας νεαρός από το Χαλέπι, ο οποίος εργάζεται ως σερβιτόρος σε ένα συριακό εστιατόριο στην περιοχή. Η πίεση από τις τουρκικές αρχές είναι πολύ μεγάλη. Οι παράνομοι φοβούνται μήπως σταλούν πίσω στη Συρία». Αυτό το κλίμα φόβου είναι το αποτέλεσμα της εκστρατείας σύλληψης και απέλασης που η Νομαρχία της Κωνσταντινούπολης ξεκίνησε στα μέσα Ιουλίου κατά των δεκάδων χιλιάδων Συρίων που διαμένουν παράνομα στην πόλη του Βοσπόρου. Μια κατηγορία που καλύπτει τόσο εκείνους των οποίων η άδεια παραμονής αναφέρει μια άλλη πόλη κατοικίας, εκτός από την Κωνσταντινούπολη, και εκείνων που στερούνται όλων των απαραίτητων εγγράφων.
Αυτός ο πληθυσμός, ο οποίος εκτιμάται από το Διεθνές Γραφείο Μετανάστευσης (IOM) μεταξύ 100.000 και 
300.000 ανθρώπων, προστίθεται στους 550.000 Σύριους που ζουν νόμιμα στη μεγαλούπολη των 16 εκατομμυρίων κατοίκων. Ο οικονομικός πνεύμονας της Τουρκίας, πλούσιος σε μικρο-δουλειές, η Κωνσταντινούπολη, είναι η πόλη που φιλοξενεί το μεγαλύτερο μέρος των 3.6 εκατομμυρίων Σύριων στο τουρκικό έδαφος. Το κυνήγι των παράνομων μεταναστών λαμβάνει τη μορφή αιφνιδιαστικών ελέγχων ταυτότητας σε σταθμούς μετρό και σιδηροδρομικούς σταθμούς και σε εμπορικές επιχειρήσεις που κατέχονται ή στις οποίες συχνάζουν Σύριοι. Από τους 4.000 ανεπιθύμητους που συλλήφθηκαν τον τελευταίο καιρό, οι περισσότεροι έχουν 
επιστραφεί στην περιοχή καταγωγής τους. Ωστόσο, αρκετές εκατοντάδες απελάθηκαν επίσης στη βορειοδυτική Συρία, κατά παράβαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, η οποία συχνά βομβαρδίζεται από το συριακό στρατό και τον ρωσικό σύμμαχό του. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ), τουλάχιστον 450 πολίτες έχουν σκοτωθεί από την αρχή της επίθεσης τον Απρίλιο, συμπεριλαμβανομένων 100 κατά τις τελευταίες 10 ημέρες στα τέλη Ιουλίου.
Αναγκαστική η υπογραφή μιας δήλωσης για εθελοντικό επαναπατρισμό
Οι τουρκικές αρχές ισχυρίζονται, ψευδώς, ότι αυτοί οι επαναπατρισμοί ήταν όλοι εθελοντικοί, αλλά πολλές περιπτώσεις επιβεβαιώνουν το αντίθετο. Κατά την παραπάνω ίδια πηγή, ο Amjad Tablieh π.χ., ένας 18χρονος Σύριος πρόσφυγας, συνελήφθη στις 20 Ιουλίου 2019, όχι μακριά από τη συνοικία Φατιχ, ενώ έκανε τα ψώνια του. Επειδή δεν ήταν σε θέση να δείξει την άδεια παραμονής του, που την είχε αφήσει στο σπίτι του, ο νεαρός άνδρας στάλθηκε πίσω στη Συρία, αφού εξαναγκάστηκε να υπογράψει ένα έγγραφο που βεβαίωνε τον «εθελοντικό» χαρακτήρα της απέλασής του. Πάει περίπατο δηλαδή το σλόγαν «αδέλφια μας Σύριοι».
Σε ένα βίντεο στο διαδίκτυο, ο 15χρονος Mohamed Mustawi ισχυρίζεται ότι αντιμετωπίστηκε με τον ίδιο τρόπο, ενώ είχε κατοικία στη Sanliurfa, στη νοτιοανατολική Ανατολία. Ο Amr Dabboul, ένας πρόσφυγας 27 ετών, υποψήφιος για μετανάστευση στην Ευρώπη, με τον οποίο ο Le Monde μπόρεσε να έρθει σε επαφή, μέσω της εφαρμογής WhatsApp, βρέθηκε κι αυτός υποχρεωμένος να παραιτηθεί από την άδεια παραμονής του. «Ήμουν φυλακισμένος στα μέσα Ιουλίου 2019, αφού συνελήφθηκα από τους Τούρκους λιμενικούς, στα ανοιχτά της Σμύρνης, ενώ βρισκόμουν σε ένα πλοίο με κατεύθυνση την Ελλάδα», δήλωσε ο Σύριος. Μου εξήγησαν ότι θα μπω φυλακή, όσο θα αρνούμαι να υπογράψω τη διαταγή εθελοντικής απέλασης. Έτσι υπέκυψα και με έστειλαν πίσω στη Συρία». Μου θυμίζουν οι εν λόγω μαρτυρίες το πώς έβαζαν οι τότε ελληνικές μετεμφυλιακές αρχές τους έλληνες κομμουνιστές ή και λοιπούς δημοκράτες, να υπογράφουν «εθελοντικά» ότι «αποκηρύσσουν πλέον τον κομμουνισμό». Διαφορετικά τους περίμεναν τα ξερονήσια και τα λοιπά διοικητικά εμπόδια (μη έκδοση διαβατηρίου, διπλώματος οδήγησης, μη διορισμός στο δημόσιο τομέα, κλπ).
Η Τουρκία προσπαθεί να δικαιολογήσει αυτή τη σκλήρυνση της στάσης της με το γεγονός ότι έχει φτάσει στο
μέγιστο δυνατό σημείο της ικανότητάς της φιλοξενίας. Είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό Σύριων στον κόσμο, σχεδόν 4 φορές περισσότερους από όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) μαζί. Ξεχνάει βέβαια ότι χώνει τη μύτη της παντού. Ότι συμμετέχει ενεργά στον εμφύλιο της Συρίας μαζί με τη Ρωσία, όπως κάνει τώρα και στη Λιβύη. Και ύστερα λέει έχω πολλούς πρόσφυγες ! Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξήχθη στις αρχές Ιουλίου 2019 από το ιδιωτικό πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης, το ποσοστό των Τούρκων που αντιτίθενται στη παρουσία Σύριων αυξήθηκε από 54,5% που ήταν το 2018 στο 67,7% το 2019.
Για ποια φιλο-συριακή αδελφοσύνη λοιπόν μιλούσαν οι πολεμοχαρείς ;
Στόχοι ξενοφοβικών λόγων οι Σύριοι πρόσφυγες στην Τουρκία
Χτυπημένα από τον πληθωρισμό (ας είναι καλά η υποτιμημένη τουρκική λίρα) και τη μείωση της 
αγοραστικής τους δύναμης, τα τουρκικά νοικοκυριά εγκρίνουν ολοένα και λιγότερο την πολιτική υποδοχής των Σύριων «αδελφών», που επιβλήθηκε από το 2012 από τον Ερντογάν. Στο ΑΚΡ, το Ισλαμικό-Συντηρητικό κυβερνών κόμμα του, επιβλήθηκε η άποψη ότι η απώλεια του Δήμου της Κωνσταντινούπολης στις δημοτικές εκλογές της 23ης Ιουνίου 2019 οφείλεται στην πολιτική αυτή. Ο Ερντογάν, ο οποίος είχε εγκωμιάσει πριν από τρία χρόνια τον υποτιθέμενο ρόλο των Συρίων για την αποτροπή του πραξικοπήματος που τον στόχευσε, ευθυγραμμίζεται ολοένα και περισσότερο με τις θέσεις του κεμαλιστικού κόμματος CHP, του οποίου ο ηγέτης, Kemal Kilicdaroglu, επανέλαβε την ανάγκη να «σταλούν όλοι οι Σύριοι σπίτι τους»! (αυτός είναι ο δημαγωγικός τουρκικός πολιτικαντισμός).
«Αυτού του είδους ο πολιτικός λόγος δεν ανταποκρίνεται αληθινά στην επιτόπια πραγματικότητα», δήλωσε 
στους παραπάνω δημοσιογράφους ο Sinan Hatahet, ένας Σύριος αναλυτής που διαμένει στην Κωνσταντινούπολη».«Είναι αλήθεια ότι η τουρκική εργατική τάξη υποφέρει από τον οικονομικό ανταγωνισμό των Σύριων. Αλλά η μεσαία τάξη έχει επωφεληθεί πολύ από αυτόν τον πληθυσμό που έχει χρήματα και καταναλώνει». Με την ευκαιρία των πρόσφατων δημοτικών εκλογών, οι πρόσφυγες 
ήταν ωστόσο ο στόχος των ξενοφοβικών ομιλιών αλλά και παρενόχλησης στο Διαδίκτυο, με τη φράση «έξω οι Σύριοι». Δύο μέρες μετά τη νίκη του, ο Ekrem Imamoglu, μέλος του κεμαλιστικού κόμματος CHP, εξέφρασε τη λύπη του για τα άφθονα συνθήματα, γραμμένα στα αραβικά, σε ορισμένες γειτονιές. «Δεν είναι δυνατό να αλλάξουμε το πρόσωπο της Κωνσταντινούπολης», αναφώνησε ο νέος αιρετός.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 29 Ιουνίου, ένα πλήθος θυμωμένων Τούρκων επιτέθηκε με πέτρες τις συριακές 
εμπορικές επιχειρήσεις στην περιοχή Küçükçekmece στην Κωνσταντινούπολη. Μια φήμη, αβάσιμη, σύμφωνα με την οποία ένας νέος Σύριος της συνοικίας είχε επιτεθεί σεξουαλικά σε ένα κοριτσάκι, ήταν αρκετή για να πάρουν φωτιά τα «τόπια».
Καμία δίοδος διαφυγής για τους Σύριους
Αναφορικά με τη μάζα των Σύριων προσφύγων, τα περιστατικά αυτά παραμένουν περιορισμένα. Όμως, για τους παρατηρητές, η αύξηση του αισθήματος κατά της Συρίας και η χειραγώγηση του λαού από την τουρκική πολιτική τάξη προμηνύει μάλλον ένα δύσκολο μέλλον. «Η Τουρκία εθεωρείτο ότι είναι η ασφαλής χώρα για τους Σύριους και αυτός ο χώρος φαίνεται να κλείνει», παρατηρεί ο Nadim Houry, διευθυντής του κύκλου προβληματισμού της Πρωτοβουλίας της Αραβικής Μεταρρύθμισης (Arab Reform Initiative). «Δυστυχώς αυτή η μισαλλοδοξία προχωρά πολύ πιο γρήγορα από τις διαπραγματεύσεις που υποτίθεται ότι θα θέσουν τέλος στη συριακή σύγκρουση. Η πίεση αυξάνεται στους ώμους των Συρίων, ενώ δεν έχουν ακόμα δίοδο διαφυγής».
Τον γράφοντα δεν τον σκιάζει η καθημερινή μαύρη ανθελληνική τουρκική προπαγάνδα της οπλικής υπεροχής, σε σχέση με τη δική μας αντίστοιχη ισχύ. Και τούτο διότι ο Ερντογάν προσπαθεί έτσι να κρύψει την οικονομική καταιγίδα που βρίσκεται καθοδόν προς την Τουρκία. Κι αν αυτή πράγματι συμβεί, τότε μπορεί να μιλάμε για τουρκικά παλιοσίδερα.
Το ισχυρότερο τουρκικό όπλο εναντίον μας είναι η εκμετάλλευση του προσφυγικού-μεταναστευτικού και πολύ λιγότερο οι ρωσικοί πύραυλοι S 400 και τα ενδεχόμενα ρωσικά μαχητικά SU 57.
Εμείς, ως έχουμε το δικαίωμα, πρέπει να δώσουμε τη μάχη αποκάλυψης για τον πακτωλό κοινοτικών πόρων που εισέπραξε (2,22 δις από τα 6 δις που εγκρίθηκαν συνολικά) και θα συνεχίσει να εισπράττει η Τουρκία, παρόλο ότι παραβιάζει τους κανόνες της συμφωνίας του 2016 για τους πρόσφυγες και απειλώντας ιταμά την Ευρώπη και την Ελλάδα ιδιαίτερα.
Τα στοιχεία αυτά παρασχέθηκαν στις 13-8-2019 από την Marie Jégo στον ηλεκτρονικό Le Monde με τίτλο «Στην Τουρκία, μια τραπεζική κάρτα που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση βελτιώνει το επίπεδο της καθημερινότητας των Σύριων προσφύγων» (En Turquie, une carte bancaire financée par l’UE améliore l’ordinaire des réfugiés syriens). Την κάρτα αυτή την διανέμουν η Τουρκική Ερυθρά Ημισέληνος και το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων σε 1,7 εκατ. Σύριους πρόσφυγες, από τα 3,6 εκατ. που βρίσκονται στην Τουρκία, κι όχι ο τουρκικός προϋπολογισμός.
